Doçërit

Fjala “doç” ka një tingëllim tepër kumbues në shqip. Eshtë nga fjalët njërrokshe, që dëgjohen më qartë dhe kumbojnë më mirë. Kuptohet që krahasimi bëhet me fjalët njërrokshe, të cilat kanë një kuptim dhe jo me ato që përcaktojnë tinguj si “ding”, “bum”, “tak”, “xum” etj. Eshtë afërmendsh, që ato do kenë tingëllim të mirë. Krahasimin e shpejtë e bëra me “lot”, “rrip”, “det”, “sot”, “gur” e shumë të tjera si këto.

Nuk di nëse është shqip-shqip apo është shqipe e huazuar nga ndonjë gjuhë tjetër. (Përshembull fjala “kuç” që përdoret edhe për qenin apo edhe si emër fshati është sllave. S’di në është pansllave apo vetëm e jugorëve.) Sidoqoftë është një fjalë me rëndësi jo vetëm në të folurën e përditshme por edhe pjesë e fjalorit letrar apo edhe atij politik. Doç, sikundër e dinë të gjithë, quhet një fëmijë i lindur nga bashkimi i një mashkulli e një femre, që nuk kanë “zyrtarizuar” lidhjen e tyre në një martesë civile apo fetare.  Kuptohet, që duhet bërë një dallim me “doçërve” të përkohshëm dhe atyre të përhershëm. Një fëmijë i lindur nga dy prindër që nuk janë të martuar quhet doç, por e humbet menjëherë statusin e doçit nëse ata martohen. Gjithashtu sot nuk quhet doç, një fëmijë i lindur nga dy prindër që bashkëjetojnë, por nuk janë të martuar e ndoshta nuk do martohen kurrë. Populli nuk e ka gjetur ende emrin për ta dhe ne nuk kemi pse ta vrasim shumë mendjen se përqindja e tyre mes fëmijëve të ligjshëm dhe doçërve është e ulët.

Duhet që në krye të them se statusi i doçit, si çdo gjë tjetër në trevat e banuara nga shqiptarët ka karakter historik. Deri vonë, në zona të caktuara, njerëzit nuk e kanë pasur për turp të ishin doçër dhe për këtë dëshmon fakti që ka shumë familje me mbiemër Doçi. Nuk më ka zënë syri në librat e telefonave në vende të huaja të ketë mbiemra Bastard apo Figlio di Putana. Nuk di nëse kjo lidhet me numurin e pakët apo të shumtë fëmijëve të lindur jashtë martese në Shqipëri, por ajo që dihet është se mbiemra të tillë ka dhe njerëzit nuk i kanë ndrruar edhe kur ju është dhënë mundësia. Pra duke jetuar gjatë në këto vise, duke parë shumë pushtues të hyjnë e të dalin(sigurisht që pushtuesit përdhunonin pa kriter dhe nuk përdornin as mjete mbrojtëse) populli e ka kuptuar. që doçërit jo vetëm nuk kanë faj dhe s’ka pse të përbuzen, por mund të jenë edhe një plus për mbijetesën e shqipfolësve, se kur genet kryqëzohen, pasardhësit dalin gjithnjë më të fortë e më të bukur.

Edhe kur përdoret si cilësor, fjala doç ka një ngarkesë negative tejet më të ulët se në gjuhët e huaja. “Eshtë doç” në shqip, kur përdoret në kuptimin “është i zgjuar, dinak” ka një kuptim shumë më pozitiv se “he is a bastard”. Ndryshon kuptimi kur përdoret sinonimi “ai është bir kurve”, ku ngarkesa negative është e njëjtë me “ lei e un figlio di putana” apo më e rëndë se ‘he is a son of a bitch”.

(vijon)