Edhe me përmirësimet e vogla të viteve të fundit të viteve
’80, kur një pjesë e mirë e pedagogëve më të rinj bënë kurse specializimi
jashtë shtetit, Katedra tashmë e ndarë në atë të Arkitekturës dhe Urbanistikës
nuk bëri përpjekje për të sjellë profilin e Shkollës së arkitekturës më pranë
atyre të shkollave të mira Perëndimore. Struktuara e lëndëve ndryshoi shumë
pak. Jo vetëm nuk pati përmirësim në lëndët e vështira teorike(të cilat duhet
thënë që kanë munguar gjithnjë) rreth raporteve të hapësirës me njeriun dhe
shoqërinë, rolin e arkitekturës si pararendëse e ndryshimeve në shoqëri, apo
edhe atë të raporteve mes ritmit, vëllimeve, ngjyrave, materialeve etj etj, por
nuk pati përmirësime as në krahun më të domosdoshëm, atë të të mësuarit praktik
se si të ndërtosh. Gjatë një vizite të shkurtër,që bëra në vitin 1993 në SHBA,
shkova në disa shkolla arkitekture nga një e njohur si ajo e universitetit të
Harvardit dhe deri në një dyvjeçare në Agasta të Mejn. Gjithashtu vizitova edhe
një sërë studiosh arkitektësh dhe më ra në sy se sa larg ishte formimi i im
professional(dhe jo vetëm i imi) nga ai i arkitektëve amerikanë. Edhe në një
shkollë me një program të shkurtër, mësohej më shumë dhe më konkretisht, se sa
kishim mësuar ne në më shumë se 4 vjet. Më bëri përshtypje në disa arkitektë,
që kishin studio e tyre në të njëjtin kompleks me banesën e tyre, që ishin më
krenarë të të tregonin pjesët e ndërtimit, që kishin bërë vetë, se sa të
mburreshin rreth projekteve të tyre. Ishin të gjithë profesionistë, që dinin të
ndërtonin dhe eksperimentonin në strukturat e tyre ndërtimore. Njëra prej tyre
e quajtur Sarah Hollande dhe që nuk kishte shumë vite eksperience më tepër se
unë, kishte projektuar dhe marë pjesë në ndërtimin e banesës-studio të saj,
banesë që funksiononte e gjitha me panele diellore. Dhe kjo në një vend me
temperatura shumë të ulëta si është Mejn.
Duhet përmendur, që në Katedrat filluan të punonin
profesionistë më të kulturuar si Agim Myftiu e ndonjë tjetër, por ndryshimi i
sistemit politik dhe mbyllja për disa kohë e universitetit, solli një çoroditje
të re dhe të pashmangshme. Tashmë çdo gjë ose ishte e pasigurt ose mendoheshe
jo më larg se çasti apo ndryshimet në sistem që do reflektoheshin edhe në
programet universitare. Arkitektët dhe urbanistët që përfunduan studimet në
fillimin e viteve ’90 reflektuan në formimin çoroditjen në të cilën kishte
kaluar shkolla. Pak a shumë i njëjtë ishte formimi i të gjithë të rinjve, që mbaruan
gjatë viteve ’90 dhe fillimit të viteve 2000. Në takime me arkitektë të rinj në
vitin 2003 në Tiranë më ra në sy për mirë formimi i tyre në programet
projektuese në kompjuter, por për keq kultura shumë e dobët profesionale.
Kishte syresh që nuk kishin idenë e BAHAUS-it apo të arkitektëve më të mirë të
Arkitekturës Moderne. Edhe pse mund të thuhet që kishin një orientim ndaj
post-modernizmit apo ndaj Gehrit, Kalatravës apo Libeskind, asnjë profesionist
nuk mund të kuptojë mirë bashkëkohësit nëse nuk njeh mirë pionierët e
Arkitekturës moderne.
Në fillimin e viteve 2000, u hapën edhe të parat degë të
arkitekturës në universitetet private në Tiranë.
(vijon)
No comments:
Post a Comment