Qershor 1997 (2)

(vijim)

Tika na priti bujarisht dhe na tregoi për disa orë Podgoricën, që dukej e ndërtuar mirë dhe kishte një jetë të gjallë edhe pse nën embargo. Në mbrëmje na përcolli në stacioni duke këmbëngulur të qëndronim në Beograd në disa miqtë e tij. Fliste me superlativa për sërbët. Në treni, prisnin edhe grupe të rinjsh, gjysëm të dehur, që këndonin këngë patriotike dhe thyenin shishe me alkohol. Na spjegoi, që ishin të rinj malazezë, që shkonin ushtarë dhe përcilleshin nga shokët e tyre dhe të kënduarën e të dehurën para nisjes për në ushtri e kishin traditë. Mu dukën disi barbarë. Gjitthnjë i kam urryer ushtritë dhe luftrat. Nuk arrij të kuptoj edhe sot, se çfarë i motivon të rinjtë në vendet perëndimore, ku shërbimi ushtarak nuk është i detyruar, të futen në ushtri.

Udhëtimi me tren ishte diçka më shumë se 10 orë, por duke qënë qershor, nata ishte shumë e shkurtër dhe arrita të shikoja peisazhin e vendeve ku kalonte treni. Pak qëndra të mëdha të banuara! Mendova se ky ishte një nga problemet në rrënjët e Ballkanit. Njerëz të mirë, punëtorë, por lehtësisht të manipulueshëm.

Beogradi ishte një qytet i vdekur. Embargoja dukej, që e kishte bërë efektin. Në restorantet përgjatë Savës, ishin të pakët ata, që drekonin e darkonin. Në kthim morrëm avionin për në Podgoricë dhe në aeroport ishin a nuk ishin 20 vetë. Sërbija nën embargo dukej e mbaruar, por e qetë, ndërsa Shqipërija e qershorit 1997, thuajse në kaos, por e gjallë. Një gjallëri e çmendur.

Kishim kaluar intervistën e emigrimit dhe pas disa muajsh do merrnim vizat për të ikur në Kanada. Ishte një lloj ndjenje shpëtimi e përzjerë me keqardhje për jetën e lënë në vendin tonë. Gjithsesi ishte një lloj rrugëdaljeje nga ai kaos ku ishim futur të gjithë me dashje dhe padashje. Nuk mund të fajësonim për këtë vetëm Berishën. Ai kishte vërtet pjesën më të madhe të fajit, por një vit më parë, në mes të zgjedhjeve opozita ishte larguar duke na lënë pa opozitë për një vit të tërë. Thuajse të gjithë kishim rënë prehë e një ëndrre të çmendur për të fituar lehtësisht para duke i futur në firmat. Te gjithë. Vullnetarisht. Në rradhë.

Një pjesë (ata më militantët) kishin marrë pjesë aktive në përhapjen e thashethemeve “ata po vijnë“, “nesër do hapen depot”, “merrni nga një armë për të mbrojtur kokën”.

Natën (apo netët) e hapjes së depove dhe rënies së shtetit, mes atyre që kishin mësyrë të rrëmbenin televizorë, thasë me miell, armë, fishekë, paisje elektro-shtëpijake, dinamit, e plot të tjera, ishin parë edhe mësues, farmacistë, agronomë, nëpunës. Njerëz, që kishin hesape për të larë, kishin vrarë. Njerëz të tjerë, më të dobët nga karakteri, qarkullonin me kallashnikovë në makinë dhe “dërgonin mesazhe frike” tek ata, që nuk ju kishin plotësuar dëshirat për të rrëmbyer.

Kush me ato, që bënte dhe kush me ato, që duhet të bënte dhe nuk i bënte, kishim kontribuar në shkatërrimin e gjendjes shoqërore dhe qeverisëse të qytetit. Një traumë, që nuk mund të kalonte lehtë. Si për të na i kujtuar, se ishim në një gjendje çmendurie kolektive, sa binte mbrëmja, fillonin të shtënat me armë qiejve.

Kujt i shtinin?

Perëndisë?

Atë kishin vite, që nuk e besonin!

(vijon)