Eshtë një e vërtetë e hidhur, por vendi ynë nuk ka nxjerrë dot burra shteti. Ka pasur heronj, ideologë, mendje të ndritura dhe deri në gjenij, por nuk kemi pasur burra shteti. Më pranë një përcaktimi të tillë mund të jetë Ismail Qemali, sepse la Shqipërinë e Mëvetëme të njohur edhe nga Konferenca e Londrës, por edhe ai ishte një veprim jetëshkurtër, sepse mungonin shumë e shumë parametra të një shteti, përpos edhe situata ndërkombëtare nuk ishte e favorshme.
Burrat e shtetit nuk janë të shpeshtë edhe në kombet e mëdha,
por janë ata që kanë ndryshuar epokat e një vendi dhe ç’është më e rëndësishme,
pasi kanë qeverisur, kanë lënë institucione të qëndrueshme dhe shoqëri më të shëndosha
se ato që kanë gjetur. Emrat janë të shumtë, por edhe në vendet fqinjë ka pasur
të tillë si Mazini dhe De Gasperi në Itali, Venizellos në Greqi apo edhe Pashiç
në Jugosllavi, të cilët janë nderuar nga popujt e tyre dhe një nderim i ngjashëm
ju është bërë edhe nga shtetarët e vendeve të tjera. Tek ne edhe nëse analizojmë
shkurtimisht politikanët më të suksesshëm si Ahmet Zogu, Fan Noli, Enver Hoxha,
Sali Berisha apo Edi Rama, kush më pak dhe kush më shumë, asnjëri nuk përmbush
dot cilësimin për tu quajtur “homme d’etat”.
Ahmet Zogu edhe pse ndenji gjatë në fuqi dhe krijoi
institucionin e tij mbretëror, jo vetëm që e dëmtoi shoqërinë shqiptare me përjashtimin
nga jeta politike të elitës opozitare, jo vetëm që nuk ishte në gjendje t’i rezistonte
kolonizimit nga Italia, por edhe pas lufte nuk ishte i zoti të gjente mbështetje
as në vend dhe as tek fuqitë e huaja.
Fan Noli, figura më interesante e historisë modern shqiptare,
edhe pse me ide të mëdha për një shtet liberal pro anglo-amerikan jo vetëm nuk
pati durimin e duhur për ta rrëzuar Zogun me zgjedhje, por nuk organizoi dot as
më vonë një front të fuqishëm antizogist në mërgim.
Enver Hoxha si Diktator është automatikisht i përjashtuar
nga mundësia për të qënë burrë shteti. Institucionet e shtetit të tij të egër,
u shkatërruan në më pak se gjashtë muaj.
Nëse vimë në këta “lapangjozët” e kohës së ndryshimit të
sistemit, me këta nuk kishte se si ndodhte ndryshe. Të varfër, pa ideale, pa
shkollim politik, oportunistë, tre katër
emrat që ndenjën më gjatë në pushtet nuk po lenë as institucionin e thjeshtë të
zgjedhjeve të lira e të ndershme si trashëgimi dhe mos flasim pastaj për ndërtimin
e një shteti demokratik të mbështetur në tre shtylla të pavarura të Ekzekutivit,
Legjislativit dhe Gjyqësorit.
Ndaj le t’i mbyllim këto rrjeshta me vargjet e një bashkëkohësi
mendjendritur, i cili gjithashtu nuk kishte formimin dhe karakterin për tu bërë
burrë shteti:
Po nuk kish si të
ndodhte ndryshe,
Të ndodhte ndrushe s’kish
se si;
Duhet të zhdukeshin përbindshat,
Që në këtë tokë të
vije ti.
No comments:
Post a Comment