“Intelektualët e kanë për detyrë të thonë të vërtetën dhe të ekspozojnë gënjeshtrat e të tjerëve”

Eshtë kjo thënie e hershme e Noam Chomsky-t, që duhet të jetë lejtmotiv për gjithë intelektualët e ndershëm, jo si detyrim moral, por për mbrojtjen e interesave të tyre, të të tjerëve dhe brezave që vijnë. Më poshtë është një pjesë e njërës nga intervistat e fundit të mendimtarit të madh e dhënë për “Jacobin”. Jep një pasqyrë të partive politike në Amerikë dhe në Europën Perëndimore, duke qënë njëkohësisht një mësim se ç’duhet të bëjnë njerëzit e thjeshtë edhe në Shqipëri për të bërë të dëgjohet zëri i tyre në jetën politike, atje ku merren vendimet e rëndësishme për jetën e të gjithëve.

 

Pyetje: Dua të pyes për luftën të klasave, sepse Thomas Piketty, për shembull, ka theksuar se në demokracitë perëndimore përbërja klasore e partive ka ndryshuar në mënyrë tronditëse. Çfarë mund të bëhet ndaj këtij fenomeni që ka ndodhur këtu në Shtetet e Bashkuara - por edhe në Evropë - ku partitë e majta tradicionale po bëhen parti gjithnjë e më shumë të elitave të arsimuara dhe po mbyllen ndaj klasave punonjëse?

Chomsky: Le të fillojmë me Shtetet e Bashkuara. Nga fundi i viteve 1970 – fundi i presidencës Karter - demokratët në thelb i thanë klasës punëtore, "Ne nuk kemi ndonjë interes për ju." Përpjekja e fundit e aktivitetit pro-sindikatave nga Partia Demokratike ishte Akti i Punësimit të Plotë i Humphrey-Hawkins në 1978. Karter vërtet nuk e vuri veton, por e holloi me ujë që mos ishte shumë e hidhur. Nga ajo pikë e tutje, demokratët në thelb braktisën klasën punëtore, përveç ndonjë veprimi pozitiv sporadik.

Kur erdhi Klinton, NAFTA (Marëveshja ekonomike me Kanadanë dhe Meksikën-shën.im) u përpilua në fshehtësi për të shmangur kundërshtimet e lëvizjes punëtore. Ata madje nuk u informuan deri në minutën e fundit se ç’kornizë ishte: marrëveshje për të drejtat e investitorëve. Komiteti Këshillmor i Punës doli me një program alternativ për NAFTA, duke thënë "Ja një mënyrë shumë më e mirë për ta bërë. Versioni i ekzekutivit do të çojë në një ekonomi me rritje të ulët, me paga të ulëta. E jona është një mënyrë për të arritur një ekonomi me rritje të lartë, me paga të larta. "

Programi i tyre ishte pothuajse i njëjtë me atë të vetë Agjencisë Kërkimore të Kongresit, (Zyra e Vlerësimit të Teknologjisë.) Askush nuk u kushtoi vëmendje; ekzekutivi nuk tregoi interes. Ata dëshironin versionin e tyre të NAFTA, që ishte në thelb një marrëveshje për të drejtat e investitorëve, që i vinte njerëzit që punojnë në konkurrencë me njëri-tjetrin pa patur të drejta.

Doli që nën NAFTA të Klintonit, korporatat ishin në gjendje të mposhtin me shumë efikasitet përpjekjet për organizimi të punonjësve - rreth 50 për qind u thyen thjesht nga kërcënimet për të zhvendosur ndërmarrjen në Meksikë. Kërcënimet nuk ishin serioze, por të mjaftueshme për të ndalur përpjekjen organizuese të sindikatave. Kjo është edhe e paligjshme, por kur keni një shtet kriminal, ju mund të kryeni veprime të paligjshme. Ekziston një studim i mirë për këtë nga Kate Bronfenbrenner, një ekonomiste në Kornell, e cila hodhi dritë në atë që sapo thashë - që rreth 50 përqind e përpjekjeve të organizimit ishin thyer në mënyrë të paligjshme, vetëm nga kërcënimet për të zhvendosur ndërmarrjen. Ky është vetëm një shembull.

Në vitin 2008, punëtorët votuan për Obamën; në 2010 mbështetja për të u tret - punëtorët kishin parë se sa vlenin premtimet e tij. Kjo në mes të një krize të madhe financiare të shkaktuar nga kolapsi i tregut të banesave. Kongresi nën Xhorxh Bush, në të vërtetë, kishte miratuar legjislacionin e TARP (Programit të Ndihmës) për të bërë diçka në lidhje me të.

Legjislacioni kishte dy komponentë. Njëra ishte të shpëtonte fajtorët e krizës: bankat që kishin shkaktuar krizë me praktikat grabitqare të kredive dhe veprime të tjera të fshehta gjysmë-kriminale. Pjesa tjetër e legjislacionit ishte shpëtimi i viktimave: njerëzit që humbën shtëpitë e tyre, që humbën vendet e punës.

Kushdo që njeh historinë dhe politikën amerikane mund të kishte parashikuar se cila gjysmë e legjislacionit do të zbatohej nga Presidenti Obama. Brenda dy viteve, klasa punëtore - madje edhe sindikatat – thanë: "Kjo parti nuk po punon për ne. Eshtë armikja jonë. ”

Kur s’ke nga ja mban do shkosh tek ata që pretendojnë se do të rikthejnë Amerikën tradicionale dhe do t'ju marrin punë. E di që as ata nuk do ta bëjnë, por të paktën e pranojnë. Shikoni votuesit e Trump; i kanë studiuar me kujdes. Shumë prej tyre thonë, "Po, ne e dimë se ai është karavidhe dhe nuk do bëjë asgjë. Por të paktën ai thotë se i bëhet vonë për ne ”.

Trump deklaronte: “Unë jam me ju. Dua që ju të arrini sa më lart. Si ju përpiqem dhe unë. ” Ashtu si George W. Bush - kujtoni se çdo fundjavë, ai shkonte në Teksas, në fermën e tij dhe filmohej duke prerë shkurret në pikën e vapës për të treguar se ai është një fermer i zakonshëm. Pasi u largua nga zyra, nuk besoj se është kthyer ndonjëherë atje.

Për të bërë një përmbledhje të kësaj pjese të intervistës dhe për ta lidhur me realitetin shqiptar duhet thënë se njerëzit e zakonshëm, me pak të ardhura, të cilët përbëjnë edhe shumicën e popullsisë dhe duhet të kenë peshë në ligjvënie nuk e kanë as në SHBA dhe as në Europë. Eshtë e kuptueshme që tek ne është akoma më keq, sepse njerëzit nuk janë as të organizuar në sindikata. Me një fjalë jo vetëm nuk duhet të shpresojnë në ato që gjoja quhen parti të majta, por ka të ngjarë që ato janë akoma më kundër interesave të tyre.

Por faji përsëri nuk ju duhet hedhur as partive dhe as politikanëve, por mospëprjekjeve për tu organizuar dhe për të marrë pjesë në jetën politike. Duken si fjalë “në hava”, por është e vetmja rrugë e cila mund të na shpëtojë nga konfliktet e armatosura, ektremistët dhe revolucionet. Ne kemi provuar Diktaturën e Hoxhës, kemi provuar vitin 1997 që ardhi si rezultat i heshtjes dhe nënshtrimit tonë, po provojmë edhe regjimin kleptokrat të Ramës. Nëse do rrimë duarlidhur duke u ankuar, pa u organizuar, pa treguar me gisht të korruptuarit, pa protestuar në mënyrë paqësore, pa kërkuar ndihmën e njëri tjetrit për të hequr qafe me vota hajdutët, do vazhdojmë të zgjatim makthin tonë, që ka nisur në vitin 1944 dhe po vazhdon edhe sot.