Mamoja

Ajo ishte e qetë. Veçanërisht e qetë. Ndoshta kjo ishte arsyeja, që nuk kishte rrudha në fytyrë. Flokët i kishte të thinjura, por nuk kishte rrudha edhe pse dukej që ishte e shkuar në moshë. Gjithnjë duke u kujdesur për një nip apo mbesë të vogël. E veshur me të zeza dhe me flokët e lidhur pas kokës. Nuk kujtoj nëse ishte një lloj gërsheti që mbahej me “mashka” përreth vëllimit të rregullt të kokës së saj. Të gjithë e thërrisnin Mamo. Dukej sikur ishte mëma e të gjithëve. E të mëdhenjve dhe të vegjëlve. Mund të shkoje dhe ti rrëfeje për një hall që bluaje dhe të të dëgjonte me qetësi e të të jepte shpresë.

Ishte lindur në një nga fshatrat e veçantë të rrëzës, dhe ishte martuar në fshatin tjetër të ngjashëm. Thuhej se ato dy fshatra ishin ngritur në thellësitë e shekujve nga të rinj të ardhur nga jugu i Polonisë. Banorët flisnin veç shqipes edhe një gjuhë tjetër që të tjerët e quanin bullgarçe, por ndonëse një dialekt sllav, ndoshta nuk ishte tamam sllavishtja e bullgarëve. Ishte martuar tek Stavret e Asdrenit me nipin e tij. I shoqi kishte kohë që kishte vdekur. E kishte lënë me 7 fëmijë. Djemtë i kishte gjithnjë pranë vetes. Edhe të martuar dhe me fëmijë. Të bijat vinin dhe e shikonin, ndoshta më shumë për të gjetur mbështetje në mirësinë e saj. Nuk ankohej kurrë. Priste të tjerët të vinin e të ankoheshin tek ajo dhe t’ju lehtësonte plagët. Ishte një lloj melhemi njerëzor.

Në dimër, kur kthehesha nga shkolla dhe nuk kisha çelësin e apartamentit, trokisja në derën e saj dhe Mamoja më merrte në apartamentin e saj të madh. Rrija e prisja i mbështjellë nga një qetësi dhe prehje, ndërsa ajo kujdesej që nipi i vogël mos zgjohej nga gjumi. Ishte një qetësi e qashtër, me një dritë të pastër që vinte nga dera e madhe e ballkonit në veri. Një qetësi shekullore që të bënte të ndjeheshe i përjetshëm dhe jashtë çdo rreziku.

Nuk e kujtoj kur iku Mamoja për të mos u kthyer më. As se si iku. Ndoshta me të njëjtën qetësi, si kishte jetuar. E rrethuar nga dashuria e shumtë, që kishte dhënë. Në mendje herë herë më vijnë vargjet, që ndoshta i thurrte vetë ndërsa vinte të nipin të luante me një lepur llastiku në dhomën tonë të ndenies. Ishin vargje të thjeshta të një shqipeje të pastër:

Lepur je po ç’je!

Lepur jam po ç’jam!

Ke veshë apo s’ke?

Kam, po nuku s’kam?!