Në luftë derdhet gjak (fund)

(vijim)

Atë ditë në darkë ishte vrarë edhe i jati i Dhosit, teksa hynte në fshat. E megjithatë, ajo grua fisnike, me 6 fëmijë të pa mëkëmbur mirë, së bashku me të afërmit e tjerë, ishin kujdesur ta mbanin në jetë tim atë. Arritën t’i ndalonin hemoragjinë dhe për dy ditë e mbajtën me leng rrushi. Nuk hante dot dhe as pinte. Deri sa e nisën majë mushkës në spitalin partizan të Katundit.

Viktori Titani, infermiere në atë spital, në vitet ’70, i kishte treguar sime motre se sa pranë vdekjes kishte qënë babaj dhe me sa stoicizëm kishte duruar dhimbjet. Me gjithë përpjekjet e mjekut Petro Cani, për shkak të mungesave në mjete dhe medikamente të spitalit partizan, Andoni nuk mund të shërohej plotësisht, por ishte e domosdoshme të kurohej në qytet. Me korrierët dërguan lajm në qarkorin e Partisë, se si mund të sistemohej në një bazë, pranë spitalit, se një shtrim në spitalin e Korçës ishte i pamundur, për shkak “të veprimtarisë subversive”, që do e shpinte menjëherë në arrestim dhe ndoshta në dënim me vdekje. U njoftua i vëllai Nesti, i cili u nis menjëherë në Katund për të marë të vëllanë e plagosur. Rrugën me kuaj e bënë brenda ditës, por në Korçë ishte e vështirë të hyje, se në çdo rrugë që lidhej me qytetin kishte postblloqe. Andoni nuk mund të ecte më këmbë dhe edhe pse i veshur me kapotë, e cila i mbulonte pjesët e fashuara, dukej shumë i ligur dhe i zbehtë mbi kalë. I vëllaj ishte 9 vjet më i madh dhe i mësuar në marëdhënie me njerëzit, ndaj postbllokun e ballistëve në Voskop e kaluan duke ju folur turçe dhe duke ju treguar për Stambollin. Kur nata kishte rënë arritën në bazën e caktuar, në një shtëpi pranë Sanatoriumit, ku u kurua për disa muaj. Ishte një kohë e veçantë, kur njerëzit vinin kokën në rrezik për të ndihmuar njerëzit, me të cilin i lidhte të qënit në një mëhallë, në një fshat ose edhe vetëm duke qënë në të njëjtën lëvizje kundër fashizmit.

Ndërsa mjekët dhe infermierët e lidhur me Frontin vinin dhe e mjekonin, mësoi se kishte humbur disa shokë në luftë. Njërin prej tyre, shokun e klasës të Liceut, Guri Stratobërdhën, ballistët , që e kishin kapur, e kishin rrjepur të gjallë. Ishte një vit më i vogël se im atë.

Vërtet ishte luftë dhe në luftë njerëzit vriten, por krime të tilla të përpindëshme nuk kishte se si të mos ndiznin gjakun e pjesëmarësve në luftë dhe familjeve të tyre.

Përçarja e nxitur nga pushtuesit dhe dëshirat kriminale të atyre, që donin pushtetin me çdo kusht, bënë, që urrejtja mes shqiptarëve të arrinte atje ku nuk kishte qënë ndonjëherë.

Ishte luftë dhe në luftë njerëzit vrasin më lehtë. Ajo, që në kohë paqeje quhet çmenduri, në luftë bëhet normale. Dhe shumë gjak u derdh kot. Nga padija, nga mosorganizimi, nga shpirtrat aventurierë, nga ëndrrat e liga për tu bërë diçka i rëndësishëm pas luftës. Dhe sigurisht të tilla ëndrra thurrin më shumë mediokrit, ziliqarët, karrieristët, të pabesët.

Idealistët vdesin në luftë ose “ i dënojnë me harrim” pas saj!