Skëndi Markoja dhe këneta e Maliqit

Të pakët janë ata që e kanë njohur Skënder Markon, ose Skëndin. Ose më mirë duhet të them se shumica e atyre që e kanë njohur tashmë kanë vdekur. Pat lindur në një familje në gjendje të mirë ekonomike dhe gjithashtu në gjendje të mirë  ishin dhe dajllarët e tij nga familja Canco, që kishin në Tiranë librarianë e njohur “Argus”. Ashtu si të vëllezërit edhe Skëndi ndiqte Liceun Francez dhe ishte mbështetës i antifashistëve gjatë luftës. Edhe futbollist shumë i mirë i “Skënderbeut”.

Kështu deri sa filluan punimet për tharrjen e kënetës së Maliqit, ku e caktuan të punonte si llogaritar. Llogaritar në kampin e tmerrshëm të Vloçishtit, që drejtohej nga një korçar me të njëjtin mbiemër, por që nuk kishte lidhje me familjen e Skëndit. Pas dy viteve punë dhe pasi kishte parë me sytë e tij se ç’ju ndodhte të njohurve dhe të panjohurve në atë skëterrë balte dhe të ftohti, pa qënë në gjendje të fliste më kërkënd, Skëndi ra në një depresion të thellë, që nuk ju nda deri në fund të jetës. Në ditët e tij më të mira dilte i vetëm në trotuaret e Korçës dhe ecte duke i parë njerëzit me frikë dhe dyshim. Nuk fliste me njeri. Ditët e fundit të jetës i kaloi në një azil në Shkodër.

Nuk di pse sa herë lexoj për kampin e Vloçishtit dhe tharrjen e kënetës së Maliqit mendja më shpie në sytë e trembur të Skëndit. Më duket se atje shoh të vërtetën e tmerrshme të pasluftës dhe mizorinë e pjesës më injorante dhe të egër të shoqërisë shqiptare.

Dje lexova se këshilltarët e bashkisë së Maliqit kishin hedhur poshtë propozimin për të vendosur një pllakë përkujtimore për ata që vuajtën gjatë tharrjes së kënetës. Justifikimi kishte qënë “se mes tyre kishte pasur edhe sabotatorë!”

Për një pjesë të shoqërisë shqiptare nuk janë të mjafta vuajtjet e atyre që humbën jetën atje, nuk janë të mjafta vuajtjet e familjeve të të persekutuarve të Vloçishtit për 40 vjet të tjera, nuk janë të mjafta edhe tmerri që përjetuan antifashistët që panë se si trajtoheshin njerëzit në atë kamp. Nuk kanë as më të voglën mirësi për të vendosur një pllakë përkujtimore, kur në atë vend duhet ngritur një monument madhështor kushtuar viktimave.

Lajmi nuk zinte vend as në mediat kryesore, të cilat merren e stërmerren me Federatën e Futbollit, duke anashkaluar këtë problem të madh të shoqërisë shqiptare që është:

Vazhdimësia e kulturës diktatoriale komuniste.