(vijim)
Niveli i ulët ideo-politik i komunistëve të Korçës ishte një
nga faktorët e “penetrimit” të Enver Hoxhës në lëvizjen komuniste shqiptare dhe
rolin e tij të mëvonshëm në drejtimin e Frontit Nacional-Clirimtar dhe marrjen
e pushtetit nga të ashtuquajturit komunistë shqiptarë. Edhe nëse pjesëmarrja e
tij në mbledhjen e formimit të Partisë Komuniste nuk ishte krejt e rastësishme,
si është shkruar në shumë artikuj rreth asaj ngjarjeje, komunistët e Korçës e
dinin se ai kishte një kohë shumë të shkurtër si komunist dhe nuk kishte pasur
asnjë lloj veprimtarie të tillë para vitit 1941, qoftë në Shqipëri dhe qoftë
jashtë vendit. Eshtë e paspjegueshme se si ata arritën të bëhen “mburojë“ e një
njeriu pothuajse pa lidhje me komunizmin që të bëhej në një kohë të shkurtër
udhëheqësi i një lëvizjeje mbarëkombëtare.
Nga kujtimet e Petro Markos, që ka qënë intelektual dhe
komunist i vërtetë dhe jo i kompromiseve, në prag të fundit të Luftës jo vetëm
Sejfulla Malëshova, por edhe Koçi Xoxe i kishin shprehur hapur pakënaqësitë
ndaj Enver Hoxhës dhe karakterit të tij intrigant dhe njëkohësisht hakmarrës.
Si ishte e mundur që Koço Tashko, Koçi Xoxe, Pandi Kristo, Koço Theodhosi, Raqi
Qirinxhi dhe shumë të tjerë të pranonin pa u ndjerë udhëheqjen e dikujt, për të
cilin e dinin se jo vetëm nuk kishte të bënte me komunizmin, por kishte qënë
gjithnjë i shtënë pas një jete të lehtë dhe fustaneve të grave? Vetëm e vetëm
se vjen nga grupi jonë dhe do bëjë që ne të jemi në drejtimin e vendit gjatë
dhe pas luftës?
Duket se edhe mes “ortodoksëve komunistë korçarë“ kanë qënë
të pakët idealistët dhe njerëzit me formim të shëndoshë dhe me karakter të qëndrueshëm.
Ndoshta kjo spjegon disi edhe “manovrimet” e Hoxhës midis grupimeve të caktuara
duke ditur të dallojë se cilët të përdorte kundër njëri tjetrit dhe në ç’kohë t’i
përdorte deri sa arriti që në vitin 1950 thuajse ta kishte siguruar plotësisht
drejtimin e partisë dhe njëkohësisht të vendit.
Edhe nëse nuk ka kuptim pyetja hipotetike se ç’mund të
kishte ndodhur në Shqipëri nëse Enver Hoxha nuk do ishte në drejtimin e
komunistëve, bindja ime është që historia e luftës dhe ajo e pasçlirimit do
ishte e ngjashme. Ishte edhe mefshtësia e shtresave të pasura dhe atyre
intelektuale jokomuniste shqiptare, që solli fuqizimin e “bandës së Enver Hoxhës”.
Grupimi i parë politik jokomunist, Balli Kombëtar, u formua në fund të vitit
1942, si përgjigje ndaj formimit të Frontit Nacional Clirimtar.
Komunistët dhe simpatizuesit e tyre ishin në anën e duhur të
historisë, përkrah Fuqive të Mëdha dhe edhe nëse nuk do ndodhte Lufta Civile
brendapërbrenda Luftës së Dytë, edhe me zgjedhje të lira ata do kishin dominuar
dhe pas disa vitesh me ndihmën e jugosllavëve dhe sovjetikëve do kishin
vendosur Diktaturën e Proletariatit, sikundër ndodhi në Rumani dhe Bullgari.
Duke ju kthyer pyetjes së shtruar në fillim, nëse komunistët
e Korçës i përkisnin komunizmit ortodoks, përgjigja është- Me përjashtim të ndonjë individi komunistët e Korçës nuk kishin idenë
se ç’farë ishte komunizmi ortodoks. (Gjithashtu edhe rrymat e tjera
revizioniste të zhvilluara në fundin e shekullit të XIX dhe fillimin e
shekullit të XX.) Mungesa e dijeve rreth ideologjisë si dhe rrethanat e tjera
gjeopolitike sollën që në vend të sundonte diktatura më e egër komuniste mes
gjithë vendeve të Europës Lindore. Në vend u aplikua një lloj stalinizmi
shqiptar, i cili ishte edhe më i egër se stalinizmi i viteve ’30 në Bashkimin
sovjetik. Varfëria e vendit, padija e popullsisë dhe mungesa e shtresave
intelektuale dhe të pasura të impenjuara në zhvillimet shoqërore dhe politike
solli edhe fatin e keq të “eksperimentimit shoqëror” të Enver Hoxhës dhe
pasuesve më të afërt të tij që shtetëzuan plotësisht pronat private dhe mbyllën
edhe institucionet fetare duke dëmtuar në themel shtyllat kryesore të një shoqërie
të shekullit të XX, pasojat e të cilës po ndjehen shumë edhe sot.
No comments:
Post a Comment