Shën Katerina

Duhet të pranojmë se ne shqiptarët jemi pak më mizogjenë se ballkanasit e tjerë. Më shkon kjo ndërmend, kur has në shumë vende ku kam jetuar emrin e Shën Katerinës. Veç kishave të Shën Mërisë, ne nuk kemi asnjë kishë tjetër katolike apo ortodokse që të mbajë emrin e një gruaje. 

Për herë të parë emrin e shënjtores Katerine e kam hasur në fillimin e adoleshencës, kur në kinematë tona luante një film rumun, i titulluar "Shën Katerina dhe djajtë". Nuk e kujtoj as subjektin e tij, por mund të ishte diçka nga Lufta e Dytë. Më pas në Athinë hasa një kishë me emrin e saj dhe më vonë, për më shumë se një dyzinë vitesh jetova në një qytet, që mbante emrin Shën Katerina. Rastësisht ose jo edhe e vetmja kishë greke e atij qyteti mbante emrin e saj.

E megjithëse edhe tani shoh shumë rrugë, fshatra me emrin e shënjtores, nuk isha bërë kureshtar të dija rreth jetës së saj. Vjen kjo nga injoranca fetare që na imponuan komunistët apo nga mizogjenizmi shqiptar, këtë nuk mund ta them me siguri. Po njëlloj nuk kam qënë i interesuar të mësoj për jetën e shumë shënjtorëve të tjerë, veç atyre shumë të rëndësishëm ose atyre, emrat e të cilëve mbajnë anëtarët e familjes. Edukimi  materialist ateist na nguli në mendje një shoqërizim të emrit shënjt me "i rremë" ose "naiv", gjë që veç meje e shprehin hapur shumë nga bashkëmoshatarët e mij. Disa me shumë pathos. Dhe injoranca vetëm të bën të ngutesh në konkluzione.

Edhe pse ka shumë diskutime në rrethet e historiografisë fetare rreth jetës dhe veprës të Shën Katerinës, ose Katerinës së Aleksandrisë, pranohet se ajo ka qënë një personalitet i shquar i kohës së saj jo thjesht për devotshmërinë ndaj besimit kristian, por kryesisht për mënçurinë dhe njohjen e thellë të shumë disiplinave të dijes. Vajzë e guvernatorit të Aleksandrisë, ajo i ishte kushtuar krishtërimit kur ishte 14 vjeç dhe u ekzekutua kur ishte vetëm 18. Për dijet e saj, bindjet ideologjike dhe për papërkulshmërinë. E mirënjohura Zhan D'Ark e kishte Katerinën e Aleksandrisë si figurën që e frymëzonte më shumë. 

Por duke u kthyer tek raporti i jonë me shënjtoret, veç asaj që duhet të pranojmë se nuk kemi as vende dhe as kisha me emrat Shën Sofia, Shën Varvara, Shën Elvira, Shën Elena apo të tjera emra që i has në kishat nëpër botë, duhet të kemi të paktën një kishë me emrin e Shën Terezës së Kalkutës.

Për t'i dhënë rëndësi jo vetëm shqiptares së madhe, por edhe rolit të grave në historinë e krishtërimit dhe gjithë ndryshimeve në historinë njerëzore, që erdhën prej tij.