Arkitektët e lënë mënjanë

Edhe pse e njoh përciptaz gjendjen e punësimit të arkitektëve në Shqipëri më vjen keq që një pjesë e më të rinjve prej tyre nuk janë ende në gjendje të gjejnë punë. Arsyet janë nga më të ndryshmet, ku mund të ketë luajturrol të madh hapja e shumë degëve të arkitekturës në disa universitete dhe numuri i paplanifikuar i studentëve. 

Por sot dua t'i mëshoj një fakti, që më ka shqetësuar që kur punoja në Shqipëri dhe që është mungesa e solidaritetit mes arkitektëve. Ma risolli në mendje një lajm, që shënonte rihapjen e fushatës për anëtarësimin në Shoqatën e Arkitektëve.

Edhe pas 32 vjetësh të nisjes së praktikave private dhe dhënies së liçencave nuk është i detyruar anëtarësimi në Shoqatën e Arkitektëve?!

Detyrimi për të qënë i anëtarizuar nuk është një mungesë e lirisë si mund të duket në pamjen e parë. Eshtë tregues se Shoqata e Arkitektëve duhet të jetë një institucion me kompetenca, sikundër simotrat e saj në vendet perëndimore. Në të kundërt nuk do kishte fushatë, por arkitektët jo vetëm do kishin domosdoshmëri anëtarësimin, por nuk mund të kishin as mundësinë e liçensimit pa qënë anëtarë.

Liçencat e arkitektëve duhet të jepen ose të hiqen nga Shoqata e arkitektëve dhe jo nga shteti. Si kudo në botë.

Më kujtohet që 20 vite më parë, kur bisedoja me një kolege në Tiranë për pengesat që kishin arkitektët në "kapjen" e projekteve, veçanërisht të atyre me fonde publikeajo u shpreh "Ja sa të miratohet statusi i arkitektit!" M'u duk qesharake logjika e sa që e kuptonte Statusin si një shkop magjik, i cili do zgjidhte të gjitha problemet. (Ende edhe sot nuk ka një status të miratuar.)

Problemet tona nisin me mungesën e solidaritetit, me shprehjen e forcës kolektive intelektuale ndaj shtetit dhe shtetarëve, të cilët duan të mbajnë çdo kompetencë për vete. Dhe kështu ka ndodhur. Një pakicë prej nesh është "lakuar" ndaj pushtetarëve dhe ka ndodhur gati një "asfiksim" i shumicës. Dhe kjo ka sjellë, që të vërshojnë arkitektë të huaj (disa edhe me reputacion të dyshimtë) dhe të "gllabërojnë" shumë projekte, që mund të projektoheshin më mirë nga arkitektët shqiptarë). Fuqizimi i studiove vendase do sillte edhe punësimin e dhjetra arkitektëve të rinj, të cilët ose punojnë në "call centers" ose bëjnë punë të tjera larg profesionit.

Ndaj duhet të jetë e qartë për të gjithë se "ne jemi në luftë me pushtetin për të patur kompetencat tona kolektive dhe individuale. I kemi fituar me vite të tëra studimi dhe nuk ka pse t'i lypim në një Zyrë Bashkie apo të Ministrisë së Infrastrukturës.

Sigurisht që edhe në botë ka arkitektë, të cilët nuk punojnë në profesionet e tyre. Ndodh në Itali ku ka pasur një numur të pallogjikshëm të të diplomuarve në arkitekturë. Por ato "gabime" të të jerëve ne nuk kemi pse t'i përsëritim dhe duhet të bëjmë çdo gjë që kemi në dorë për të fituar të drejtën tonë dhe për të ndalur arrogancën e pushtetit. Nuk mjafton vetëm të ankohemi kafeneve.