Thursday, 2 February 2023

Kadareja, Blushi dhe Mero Baze


Lexova para disa ditësh në "Tema" e Meros një bisedë me Kadarenë dhe Ada Bardhylin, që Blushi kishte bërë në një kafene në Bllok. Edhe pse e përcjellë thatë dhe me hollësi të panevojshme biseda ngjallte interes. Paraqiste deri diku gjendjen mendore dhe shpirtërore të shkrimtarit tonë të madh, tani që po i afrohet të 90-ve dhe ka hequr dorë nga e shkruara.

Dje, botuesi i "Temës" i sulej verbërisht Blushit duke zbërthyer edhe arsyet e koshiencës dhe subkoshiencës së shkrimtarit Blushi për të botuar një shkrim "denigrues" për Ismailin.

Po ç'ka ndodhur, që botuesi sulmon me mish e shpirt autorin e shkrimit, që i ka botuar?

Familja e Kadaresë ka protestuar për botimin e bisedës si e paautorizuar prej Ismailit apo prej Elenës. Ka një lloj problemi etik, nëse Blushi ka kërkuar të pijë një kafe dhe t'i marrë një foto Kadaresë, por edhe kërkesa pët t'i bërë një foto deri diku është një kërkesë për botim. Këtë e di Ismaili dhe ata që i rrinë përreth.

Blushi vërtet mbart në karakterin e tij të gjitha "plehrat", që i përmend Mero Bazeja në shkrimin e tij, por në botimin e asaj bisede nuk duket se ka asnjë prirje për të denigruar Kadarenë. Ajo që shqetëson familjen e tij dhe tërë Bazet që idealizojnë Ismailin, është prirja ballkanike për të ruajtur "të pacënuar" një figurë të rëndësishme. Askujt që ka pesë para mend dhe famë në botë, nuk i bëhet vonë se njerëzit mund të mendojnë se pasi ka kaluar 85 vjet ka dhe ndonjë lajthitje në bisedë. Eshtë plotësisht e arsyeshme. Madje në përgjigjet e Ismailit të botuara nga Blushi ka plot filozofi të jetës, urtësi dhe humor.

Eshtë një dukuri shumë e neveritshme nevoja për "mite" e disa të kënduarve, që duan të paraqiten si intelektualë dhe të kapen pas shoqërimit apo mbrojtjes të flakët të një filozofi, shkrimtari apo artisti. Këtyre "zogjve" të papendosur, që përpiqen të ushqehenme insektet në kurrizin e rinocerontit-gjeni nuk ju pëlqen e VERTETA.

 Ka të vërteta në jetën e artistëve të mëdhenj, të cilat nuk ka pse t'i fshehësh, sepse në këtë mënyrë kuptohet më mirë edhe bota komplekse e artistëve, filozofia e tyre dhe pse krijojnë në një mënyrë të caktuar.

Në jetën e Ismailit, si në jetën e ]do artisti të madh, ka shumë dritë hije. Eshtë në interes të lexuesve që t'i njohin. Edhe nëse Ismailit dhe atyre që e rrethojnë ju ka  interesuar për arsye të caktuara ta paraqesin si parimor, ose si disident, është në interes të të gjithëve të dinë të vërtetën rreth parimeve të tij dhe llojit të disidencës. Pa egjykuar dhe pa e njollosur.

Po ashtu është e mira të thuash, që edhe pse mund të ketë shumë të meta në karakter dhe grykësi për para, Ben Blushi është prozatori më i mirë sot në Shqipëri. Ky është një fakt, që duhet përmendur krahas aferave të tij korruptive dhe përdredhjeve në politikë.

"Ngritja në qiell" e ]do artisti shpesh bën një efekt të kundërt tek lexuesit edhe tek vetë artisti. Krijon përshtypjen e gabuar se në art është si në sport, që duhet të ketë me doemos "të parë' dhe "më i madhi". Në një kohë që njerëzit kanë filluar të lexojnë gjithnjë e më pak, zhurrma e madhe "proKadare" bën që lexuesit e thjeshtë të krijojnë përshtypjen e gabuar se ai është i vetmi i letrave shqipe dhe të humbasin mundësinë për të lexuar prozën magjike të Kutelit, melodinë shpërthyese të Migjenit, bukurinë e butë të Naimit, befasinë e vargut të Lleshanakut apo edhe cinizmin poetik të Blushit. Në të njëjtën kohë, të zhgënjehen edhenga proza e kadaresë, duke pritur të lexojnë di]ka të nivelit Xhojsit, Dostojevskit apo të Kamysë. 

No comments:

Post a Comment