Ndoshta e kam prekur në shënimet e mëparshme, por anjëherë nuk kam shkruar me hollësi për historinë e një projekt-objekti, të cilin e kam quajtur shumë të rëndësishëm për Korçën.
Befasimi dhe lidhja shpirtërore e imja me Muzeun e Artit
Mesjetar ze fill në vitet studentore. E vizitova pasi ishte hapur dhe vërtet
eksponatet edhe pse nuk ishin të shumtë të linin një mbresë të pashlyeshme. E
them që nuk ishin të shumtë, sepse e dija që në fondin e Muzeut kishte mijëra
ikona dhe objekte të tjera të kulturës fetare të Mesjetës së hershme dhe deri
asaj të vonë. Ishin grumbulluar në të gjithë qoshet e Shqipërisë dhe ishin
vendosur në Kishën e Burimit Jetëdhënës në Korçë, e cila ishte planifikuar të
kthehej në Muze Kombëtar.
Vitin e parë që nisa punë, nga drejtoria e Muzeut mu kërkua
të punoja për ekspozimin në sallën e dytë, e cila deri atë kohë nuk ishte e
hapur për publikun. Atë kohë pashë dhjetra e dhjetra ikona të tjera të përmasave
nga më të ndryshmet, që të çudisnin me ndryshimet në stilet dhe teknikat e përdorura.
Nuk isha specialist i pikturës dhe aq më pak i ikonografisë, ndaj nuk mund të
ndalem gjatë në vlerat e veçanta të tyre. Por isha i bindur se në Muze ishin
vlerat më të mëdha të kulturës shqiptare, që kalonin vlerat e Butrintit, Durrësit
dhe të Apollonisë së marra sëbashku.
Pas rihapjes së kishave dhe ndryshimit të sistemit, pati një
përplasje të vazhdueshme mes Kishës Ortodokse dhe autoriteteve lokale dhe qëndrore
për Muzeun dhe veçanërisht për eksponatet e tij. Ata që kanë punuar atje e dinë
mirë se sa vështirësi ka pasur, veçanërisht në kaosin e vitit 1997 për të shpëtuar
Muzeun dhe Fondin e tij. Punonjësit e tij të ndihmuar dhe nga të tjerë janë
treguar vërtet heronj në ato javë të vështira. Ndihmë ka qënë edhe kultura e
qytetit dhe respekti që kanë korçarët për ligjin. Me siguri që në një qytet
tjetër Muzeu do ishte plaçkitur.
Edhe pse larg Shqipërisë pata ndjekur me shqetësim fatin e
Muzeut, se më dukej që shumë forca me pushtet ishin të gatshme ta zhbënin. Ndaj
edhe nuk po akordohej asnjë fond as nga qeveritë e majta të pasvitit 1997 për të
ndërtuar një Muze të rid he për t’i rikthyer plotësisht Kishën e Burimit Jetëdhënës
kujt i takonte. Ndaj dhe u gëzova kur mësova se ishte miratuar një truall për
ndërtimin e tij bazuar mbi një ofertë fondi nga qeveria greke, ose nga një
organizatë greke. Vlerësova këmbënguljen e kryetarit të bashkisë së Korçës të
asaj kohe, Niko Peleshit.
Këtu ze fill “meseleja” me shumë kthesa dhe manovrime e ndërtimit
të Muzeut, në të cilën aksidentalisht u përfshiva dhe unë. Ndoshta shkarazi e
kam prekur këtë histori edhe më parë, por tani, që kanë kaluar 15 vjet është më
mirë ta tregoj të plotë dhe me hollësitë që unë di.
Në fillim të dhjetorit 1997 më telefoni Niko Peleshi dhe më
kërkoi të bëja një projekt të ri të Muzeut Mesjetar për të cilin ishin akorduar
400 mijë euro nga një fondacion grek, i lidhur ose jo me qeverinë greke.
Problemi që po më drejtohej mua ishte se projekti i paraqitur nga grekët ishte
shumë i dobët dhe nuk ishte miratuar në KRRT-në e Bashkisë. Kusht ishte që mos
kalohej sipërfaqja sepse dhe fondi ishte i përcaktuar dhe nuk mund të rritej. E
pranova me gëzim edhe pse pata një lloj habie se pse nuk po e bënte me kolegët
e mij në Korçë ose në Tiranë. 7-8 muaj më parë Peleshi më kishte treguar
projektin e vilës së tij me autor të ndjerin Vladimir Bregu dhe e dija që kishte për të një konsideratë të lartë.
Megjithatë e gjeta të pavend pyetjen dhe i kërkova të më dërgonte projektin
grek dhe detyrën e projektimit.
(vijon)
No comments:
Post a Comment