La Maritza

 

Ishte ndoshta melodia ime më e preferuar deri në fillimin e viteve ’70. Shpesh e këndoja, kur isha vetë me “la la la la”, sepse asnjëherë nuk kisha ditur ndonjë fjalë të asaj melodie të trishtë, që nuk kujtoja as ku e kisha dëgjuar. As dija se kush e këndonte. Ndaj pasi ajo melodi nuk dëgjohej më në valët e radios apo të televizionit, disa dhjetvjeçarë më vonë nisa të mendoj se nuk kishte ekzistuar ndonjëherë, por kishte qënë vetëm një “pjellë tingujsh” e fantazisë sime fëminore. E megjithatë, në kohën e lulëzimit të YouTube mendova se do ta gjeja. Por nuk kisha asnjë të dhënë. Dija se mund të ishte franceze, por ndoshta edhe italiane. Mbase pjesë e kollonës zanore të një filmi. Një e njohur më pat thënë se ka edhe një lloj aplikimi në “telefonat e squt”, që mund të këndosh melodinë dhe kënga ose pjesa muzikore të gjendet nga kujtesa e telefonit.

Kishte mbetur thuajse e plotë në mendjen time edhe pjesa hyrëse dhe refreni i asaj kënge. Pra ishte këngë. Por një këngë misterioze, pa asnjë “cv” të saj, që mund të më ndihte për ta dëgjuar. Edhe pas miliona herësh të dëgjimit të këngëve franceze dhe italiane prej viteve ’50 dhe deri ato të këtij shekulli ajo nuk e shfaqi asnjëherë “fytyrën” e saj të mbuluar nga vellot e viteve.

Deri në marsin e vitit që posa na la. Kur ishin lejuar udhëtimet pas mbylljes për dy vjet të gjithshkaje. Dhe pas një humbjeje të madhe timen. Gati sa nuk thirra “eureka”, kur u dëgjuan notat e para të melodisë dhe zëri i ngrohtë i Sylvie Vartan. Lashë menjëherë atë që po shkruaja dhe ktheva programin e YouTube. Kënga quhej “La Maritza” dhe niste me fjalët “Mariza është i imi lumë/ Si është për ju të tjerët Sena…” Nuk ngopesha së dëgjuari dhe ridëgjuari , si për të zëvendësuar 50 vitet që kisha humbur. Ishte një pjesë e vogël, disa akorde, që ishin transformuar në kokën time, por e gjithë melodia ishte po ajo. Pa fjalët. Nuk i kisha ditur kuptimin e tyre edhe pse thellë botës sime prej fëmije pata ndjerë trishtimin e tyre.

“Nga dhjetë vitet e para të jetës/ Asgjë nuk më ka mbetur/As kukulla prej lecke/ Cdo gjë tretur / Veç këtij refreni…”

Kënga është e vitit 1968, kur thuajse kisha mbushur 10 vjet. Një përputhje e rastësishme e disa vargjeve me moshën time. Edhe pse e imja nuk ishte e trishtuar. Por kënga (kur e kisha dëgjuar) më kishte lënë mbresë të thellë. Ndoshta refreni më shumë, ashtu si kishte mbetur edhe në kujtimet e vajzës që kishte shkuar në Paris. “ Kur qielli u mbush me re/ Zogjtë u nisën në rrugën e shpresës/ Kështu u nisëm edhe ne/ Për në brigjet e Senës…”

Tani, që kam kuptuar më shumë, nuk di ç’të bëj me këtë këngë të vogël dhe të bukur, që më pëlqente në fëmijëri dhe më cfiliste viteve të rinisë pasi e sillja ndër mend, por nuk e dëgjoja dot kërkund. E ridëgjoj dhe më vjen të them, që ndoshta nuk u rrita kurrë, se mbeta po ai katërmbëdhjetvjeçar, që këndonte një këngë të trishtë, të cilës nuk ja dinte fjalët, ashtu si jetonte një jetë pa ja ditur kuptimin.