Leksion nr. 2 për studentët e vitit I të arkitekturës

Ndoshta pasi ju jepet leksioni i parë, studentëtëve të arkitekturës, duke filluar me thënien e njohur të Luis Kahn “Edhe një tullë do të kthehet në diçka të rëndësishme” dhe duke e shtjelluar më tej se si një mori tullash, qelqesh, pllakash, të mirëorganizuara të frymëzojnë për të jetuar më mirë dhe më bukur.

Eshtë diçka e domosdoshme, për të nxitur fantazinë jo hapësinore por shpirtërore të atyre, që aspirojnë të bëjnë të tyren një nga profesionet më fisnike të njerëzimit.

Leksioni i Dytë, për mua duhet të nisë me këtë foto dhe të titullohet:

Si nuk duhet të jetë arkitektura e qendrës së një qyteti!

Le të themi, se leksioni nuk mbahet në Shqipëri dhe se asnjë nga të pranishmit nuk e njeh Korçën. Nëse i pyet se : “C’shikoni këtu?” si do përgjigjen vallë?

Hamendja ime është që një përgjigje mesatare do jetë:

-          Shohim një shesh ose trotuar të madh të shtruar me gurë, por me një perspektivë të mbyllur për kalimtarët nga një vëllim i rëndë ngjyrë kafe e errët, që nuk të shpie kund.

-          Ndërtime të paharmonizuara, që i bashkon vetëm një lloj qethje e barabartë e lartësive.

-          Një kullë metalike telekomunikacioni, që duket pa shumë lidhje me ç’ka e rrethon.

Kjo do ishte përgjigja e atyre, që nuk kanë kaluar kurrë në këtë shesh dhe , që nuk mund të arrijnë të përcaktojnë se ku ndodhet.

Formulimi i keq i kësaj pjese të Korçës, që ka qënë dikur e ndërtuar bukur, ka filluar shumë kohë më parë se të vinin bashkiakët e sotëm dhe arkitekti Wilson. U gabua me ndërtesën administrative (Komitetin e Partisë) dhe më shumë akoma me antenën e Postës, për të cilën specialistët e kohës këmbëngulën të ishte jashtë qytetit, por pseudo-argumentat teknike të inxhinierëve të PTT-së e bënë të detyrueshme në atë vend.

Dy ndërtimet e fundit me autor Peter Wilson dhe sidomos Biblioteka i japin dërmën e fundit këtij fragmenti hapësinor të rëndësishëm, ku duken të pafajshme tre gështenjat e egra të mbjella dekada më parë.

Përse nuk duhet ndërhyrë kështu, të rinj , që aspironi të bëheni arkitektë?

-          Sepse ndërtimet e reja janë të proporcionuara keq dhe “arrogante”

-          Sepse nuk marrin në konsideratë dritën dhe ç’kanë tjetër përreth

-          Sepse nuk sjellin asgjë të re dhe novative në një mjedis ekzistues

-          Sepse zenë një vend, që nuk duhet ta zenë dhe cënojnë peisazhin me vëllimin e tyre

-          Sepse edhe nëse i jepeshin si kuba dhe paralelpipedë një fëmije për t’i vendosur, ai do kishte pak më shumë “bon sens”.

Shikojeni dhe rishikojeni; hiqni vëllime dhe luani me to; mundohuni të shikoni diçka të bukur dhe nëse nuk e gjeni mos u dëshpëroni.

Kini mësuar se si nuk duhet të ndërtohet!