“Trekëndëshi i Betoneve”

 

Korça u ndërkombëtarizua. “Parisi i Vogël” tashmë me Kopësht Japonez, krijoi edhe diçka, që të sjell ndërmend një zonë misterioze të Atlantikut, “Trekëndëshin e Bermudeve”. Nuk është quajtur, që në projekt i tillë edhe pse ka një ideator dhe autor të vetëm – arkitektin Australian Peter Wilson. Eshtë “Trekëndëshi i Betoneve” dhe ka në kulme tre objekte betoni, në tre pika të rëndësishme të qytetit.

Kulla Vrojtuese – në sheshin e Demonstratave (ose para Teatrit)

Biblioteka Multikulturore dhe Multifunksionale – në sheshin e Luftëtarit Kombëtar

Hotel dhe Qëndër Tregëtare – në Bulevard “Republika”

Eshtë e pamundur t’i shpëtosh këtij trekëndëshi të tmerrshëm. Po njëlloj, si anijet dhe avionët, që mundohen t’i shmangen atij të Bermudeve dhe unë do doja, që kur të vërtitesha nëpër Korçë, t’i shpëtoja shikimit të Kullës, Bibliotekës dhe Hotelit të Pitit.

Itenerari i zgjedhur do jetë tejet i zorshëm, se po të nisesh nga Cezma e Amzës, që mund të konsiderohet një pikë jashtë trekëndëshit dhe ku ndërtimet tradicionale i mbulojnë këto tre të llahtarshmet e reja, dhe të duash të shkosh në Pazar (i cili vërtet është një mjedis i këndshëm se jo vetëm, që nuk është projektuar në fillim nga arkitektët, por edhe se për restaurimin e tij nuk ka dorë, dora australiane e arkitektit Wilson) duhet të zbresësh deri poshtë në 7 katëshi e më tej në City Center, që të arrish në Pazar pa parë Kullën.

Puthu një herë e mirë me Ushtarin e Panjohur dhe Katedralen, se nuk i shikon më po mos duash të shohësh Bibliotekën e Re, që shëllehet në diell, si një “Derr i Lerosur”. Në raste pagëzimesh apo të tjera festash fetare, duhet të vidhesh diku nga Mitropolia dhe nëpërmjet qoshkave të hysh nga ndonjë derë e pasme e Katedrales, po qe se merr edhe ndonjë shënim special nga Fort i Lumturueshmi dhespoti Johan.

Më e komplikuar bëhet për “fanatikët e xhirros”, shëtitja në Shëtitore “Republika”, nëse duan të shmangim, Hotelin “Patlixhaneja e Mbrydhët”, që po hedh shtat përkrah Lulishtes të Themistokli Gërmenjit, ose Bashtës së Gegës. Duhet ta nisin nga “Kristali” e tatëpjetë dhe meqënëse rruga para Parkut është me një kalim, duhet të shkojnë deri diku pranë Dishnicës.

Po a mund të mësohemi me “Trekëndëshin e Betoneve” dhe të mos zgjedhim gjithë këto rrugë të koklavitura për tu vërtitur në qytet?

Po mundohem të kujtoj, se cilat ishin objektet, pranë të cilave nuk doja të kaloja kur jetoja atje dhe nëse u mësova ndonjëherë me to.

E para , që më vjen në mendje, është ndërtesa e Degës së Punëve të Brendshme. Në rrugën e ndërtesës famëkeqe, nuk kam shkelur thuajse kurrë. Ishte e lehtë t’i shmangeshe se nuk të shpinte në ndonjë pikë të rëndësishme të qytetit.

Ndërtesa e dytë, në rrugën që të shpie në Shën Triadhë, shërbente si institucion për njerëz me të meta mendore dhe nga të gjithë thirrej Azili. Prej avllive të larta të saj shpesh dëgjoheshin klithma rënqethëse dhe rrokje të pakuptim. Ndonjëherë, në ballkonin e vetëm shfaqeshin gra me flokë të shpërvjela dhe rrobanate prej një fanellate të errët, që i bënte të dukeshin më të mjera.

E treta ndërtesë, ishte në rrugën ku shkonim për në Shtëpinë e Pionierit dhe quhej Fabrika e Lëkurës. Qelbej një erë e rëndë indesh, qimesh të djegura dhe kimikatesh. Në trotuarin pranë saj ishte e pamundur të kaloje.

Për fat të mirë, dy ndërtesat e fundit “tmerruese”, jo për shkak të arkitekturës së tyre, por për atë ]’ka kishin brenda, një ditë ja u hoqën funksionin. Azili u kthye në kopësht fëmijësh dhe Fabrika e Lëkurës u bë pjesë e Fabrikës së Këpucëve. Jashtë unazës, në ndërtesa të tjera u vendosën. Dega e Punëve të Brendëshme mbeti, deri në ndryshimin e sistemit.

Dhe pikërisht kur thurren ëndërra për të patur një qytet, si ata të Veriut të Europës, të pastër, tradicional, me ndërthurje të kangjellave, qelqeve të mëdha, tjegullave kuqalashe, gurëve të latuar dhe suvatimeve zbardhëlluese, një dorë e pamëshirshme, e favorizuar nga duar të tjera jo të pastra, vendos tre zhulakë betoni, që na sjellin në mendje La]in, Bru]in dhe Urakën.

Eshtë Trekëndëshi i llahtarshëm i Betoneve.