Shokë për inerci

Pa ardhur pranë zgripit të jetës(ndonëse çdo çast është zgrip) njeriu mendon për të shkuarën, ku fëmijëria dhe rinia zenë një vend shumë shumë të rëndësishëm. Për shkak të ngjyrave, perceptimit të ndryshëm të kohës, mbizotërimit të shpresës dhe ëndërrave që jo rrallë i shihje edhe me sytë hapur. Eshtë periudha kur bëhesh pjesë e një bashkësie, e cila e kalon atë të familjes, pjesë e të cilës ke qënë qysh në lindje. Një bashkësi që zakonisht ndahet në “ajo e mëhallës” dhe në “ajo e shkollës”.

Në këto dy “nënbashkësi” (që shpesh kanë edhe zonën e tyre të përbashkëa) krijohen raportet e para individuale dhe kolektive me fëmijët e tjerë, bashkëmoshatarë ose jo. Ndodh ajo që në filozofinë e popullit quhet “shokët i zgjedh”. Edhe pse rastësia luan rol, duke qënë se në shkollë ke të paktën 35-40 bashkëmoshatarë në një klasë, pjesa e “zgjedhjes” është e rëndësishme. Sigurisht që është një zgjedhje e pavullnetshme, e natyrshme dhe ku simpatia ze vendin kryesor. Nuk ka të bëjë të menduarit. Zgjedh të kalosh më shumë kohën me dikë që ka cilësi të ngjashme me të tuat, ose edhe shumë të ndryshme, dhe kjo thjesht se me të (ose ata) të pëlqen të luash më shumë, të qeshësh më shumë dhe të ndash edhe sekrete.

Në brezat tanë (por ndoshta edhe tani) shoqëritë e afërta ishin vetëm me fëmijë të të njëjtit seks. Edhe pse mund të luaje apo të rrije edhe me vajzat, bota e tyre, interesat e tyre ishin të ndryshme nga ato të djemve. Për më tepër, në një shoqëri të prapambetur si ajo e kohës sonë, shoqërimi i fëmijëve dhe adoleshentëve të sekseve të ndryshme ishte objekt ngacmimesh të hapura. Ndaj dhe të gjithë ndjeheshin më mirë në shoqëritë “e ngushta” me moshatarët e të njëjtit seks. Të pakëta ishin edhe lojërat, që mund të luheshin nga të gjithë. Vajzat nuk luanin futboll, (i cili zinte më shumë se gjysmën e kohës sonë të lirë) dhe ne nuk pëlqenim të luanim me “lojë luftash” (që ishte si  një lloj hendbolli , por në me një distancë ndarëse mes ekipeve) dhe nëse ne pëlqenim të luanim me “ashikë“, ato luanin “postabis”.

Të tilla ishin shoqëritë fëminore të një kohe të caktuar, në një sistem të caktuar. Por nuk kanë qënë dhe aq të ndryshme nga shoqëritë fëminore në vendet e zhvilluara europiane apo amerikane. Baza përbëhet nga besnikëria në shoqëri, një lloj solidariteti “kundër” të rriturve (mësues dhe prindër), dëshira për t’ju ngjarë të rinjve aventurierë yjeve të fubollit dhe kinemasë. Vlerësohej shumë ndjenja e kameratizmit, e sakrificës për grupin dhe e “rezistencës” ndaj autoriteteve. Atje nisnin mëkatimet e para, nga “vjedhja” e kumbullave dhe qershive në bashtat e të tjerëve, lojërat me monedha në vijë, pirja e duhanit, vrasja e zogjve me llastikë dhe thyerjet e xhamave të ndonjë komshiu që nuk na linte rehat të luanim apo të dritave që ndriçonin rrugët.

Këto lloj “çapkënllëqesh”, të cilat nga të rritur mendjengushtë mund të interpretoheshin edhe si “hapat e parë drejt kriminalitetit” kërkonin besnikëri mes njëri tjetrit, moslënien e fajit tek shokët dhe kundërshtim të plotë ndaj prindërve kur sugjeronin “mos u shoqëro me filanin se ndikon për keq tek ti”.

(vijon)