Rreth Mbijetuesve

Ka një shprehje të Darvinit, mes shumë syresh të lidhura me Mbijetesën që thotë: “Nuk mbijeton më i forti mes llojeve dhe as më inetligjenti mes tyre, por ai që është më i përshtatshëm të ndryshojë.” Dhe me fare pak njohuri nga historia e botës së gjallë, je në gjendje të gjykosh se më të rrezikuar të zhduken nga faqja e dheut janë luani dhe majmuni se sa të themi mushkonjat.

Nuk jam i sigurt se sa e vërtetë është kjo thënie e shpikësit të Teorisë së Evolucionit për njerëzit në një afat kohe prej disa mijëra vjetesh dhe me shume. Sepse po të besoj plotësisht këtë do të thotë që raca njerëzore priret të kthehet nga brezi në brez në një racë Përshtatësish dhe të ketë gjithnjë e më pak të Fortë dhe Inteligjentë. Me një fjalë të fortët dhe të mënçurit të “riprodhohen” në sasira më të vogla dhe të vdesin më shpejt.

Por në afatet e shkurtëra të jetës së një brezi mund të vesh re që Përshtatësit i mbijetojnë karrierave në fusha të ndryshme të jetës dhe shpesh janë më të vlerësuar dhe më të nderuar se të tjerët. Nuk dua të them as se bëjnë mirë apo keq se në Luftën për Mbijetesë ligjet e jetës nuk kanë të bëjnë me moralin.

Nuk di nëse në cilësinë e brendëshme për t’u përshtatur, që duhet të jetë instiktive, luan rol ose jo kujtesa, por dyshoj se shumë nga Përshtatësit nuk kanë një kujtesë të mirë rreth atyre që kanë thënë dhe bërë gjatë jetës, që i ndihmon të kalojnë lehtë proceson e ndyshimeve dhe të përshtatjes. Pa brejtje të ndërgjegjes. Këtu e kam fjalën për njerëz mesatarë me një inteligjencë mesatare dhe jo për ata që merren me politikë, sepse ata janë koshientë që mund t’i thonë sot të kuqes të bardhë dhe nesër blu, jeshile e me rradhë. Të tillët e quajnë veten “kafshë politike”.

Meqë këto ditë na kanë rrahur kokën “çekanët” e mbretërorëve, më vjen në mendje një ngjarje e marsit 1994, që ka lidhje me Monarkinë dhe Republikën. Në një bisedë në një rreth të ngushtë, ku ndodheshin dhe dy të huaj, një i njohuri im deklaroi se Monarkia do ishte shpëtim për Shqipërinë. U çudita dhe e kundërshtova, por ai këmbëngulte duke treguar modelin e vendeve skandinave dhe të Britanisë së Madhe. Sigurisht që më vonë nuk u përpoq të ndihmonte legalistët shqiptarë dhe nuk përtoi të rikthehej në republikan, sikundër pat qënë gjithnjë dhe ndoshta sot dhe e ka harruar mbrojtjen me zjarr të Monarkisë në vitin e largët 1994.

Monarkistët luftuan me Republikanët në shumë vende të botës gjatë dy shekujve të kaluar dhe miliona monarkistë të vendosur dhe republikanë të vendosur u vranë. Më e afërta në kohë është Lufta Civile e Spanjës, në të cilën humbën jetën edhe shumë përkrahës të Republikës nga vende të ndryshme të botës. Pra të vendosurit e të dy krahëve ose humbën jetën pa lënë trashëgimtarë, ose nuk patën mundësinë të bënin shumçë fëmijë. Përshtatësit, ata që kishin qënë republikanë dhe ktheheshin në monarkistë kur fitonte Monarkia dhe anasjelltas, patën mundësi për të bërë një jetë të gjatë e më të mirë dhe të linin pas shumë e shumë gene “përshtatmërie”. Sigurisht, duhet t’ju ketë munguar edhe një cilësi, të cilën Darvini e quan më të veçantën dhe më njerëzoren – skuqja e fytyrës.