Portret në pastel gri.

Zgjedhja e llojit të ngjyrës , që do përdorësh në një portret, ka të bëjë shumë me karakterin, të cilin do pikturosh. Pasteli, është një material, që përdoret kryesisht për portrete vajzash, njerëzish të vuajtur, të moshuar, sepse jep një lloj trishtimi apo edhe gëzimi të butë. E megjithatë receta nuk ka. Unë po e përdor sot për një lloj karakteri tjetër dhe po mundohem ta mbaj në një lloj ‘”monokolori” gri. Pra butë dhe me ngjyrën, që mendoj se i shkon.

Po mundohem të filloj nga një tipar, që do mbisundojë portretin dhe jo të nis në mënyrën akademike, duke ravijëzuar kokën, ndarë në tresh pjesët poshtë hundës, hundën dhe sipër saj si dhe duke ndarë vertikalisht me boshtin e simetrisë. Jo sepse fytyra e tij nuk është simetrike dhe as se dua me çdo kusht të theksoj të themi sytë, buzët apo veshët. Jo , thjesht mundohem të mbyll sytë dhe të kujtoj ç’më binte në sy menjërë kur përballesha me të. Ishte një buzëqeshje gri. Gri jo sepse ishte buzëqeshje e përmbajtur, por se ishte një lloj buzëqeshje, që nuk mund ta quah as dinake, as të shtirur dhe as dashamirëse. Ishte një buzëqeshje gri.

Në fëmijëri, shpesh i zgjedhim shokët e shoqet nga buzëqeshja. Pastaj ndodh që  afrohemi më shumë dhe pëlqejmë të tjera tipare dhe cilësi të karakterit. Dhe kështu mbetemi shokë e shoqe për vite, ose diku në rrugën e jetës e humbim shoshoqin. Kur jemi më të rritur, nisim të lexojmë edhe sytë deri san jë pjesë e jona, ata më fatlumët, arrijnë të njohin të tjerët edhe nga forma e kokëz, lëvizja e flegrave të hundës, apo nga picërrimi i veshëve. (Kjo picërrimi i veshëve ka kuptim apo mos ja futa kot për hir të ritmit?)

Po të kthehemi në buzëqeshja gri e bashkëmoshatarit tim dhe të vras mendjen përse nuk ishte asnjëherë mes shokëve të mij të afërt? Thjesht nga grija në buzëqeshje? Mbase. Edhe më vonë, kur nga që nuk kishte asnjë talent në sporte, por donte me çdo kusht të ishte pjesë e lojës dhe buzëqeshjen e kishte më të çelur nuk e afrova kurrë në rrethin e atyre, të cilëve ju besoja. Mbase se kisha parë të njëjtën ngjyrë në nënqeshjen e tij, kur na kishte ‘shitur” dhe unë i vetëm mbrohesha në një mbledhje të Këshillit Pedagogjik? As atë kohë nuk u mundova të vrisja mendjen, sepse kishte të tjera gjëra të shumta, që rrotullohen në kokën e një adoleshenti.

Vite më vonë, kur punonte diku si banakier, shitës bulmeti apo perimesh, a mbase kuzhinier, kishte një lloj tjetër grije në dhëmbëzbardhje. Ishte më e sigurt, jo vetëm nga siguria që jep paraja e fituar lehtë, por një gri superioriteti ndaj nesh, që kërkonim pak mish, pak djathë, ose domate të fshehura nën banak. Nuk doja të shkoja në njësinë ku punonte, pikërisht se më bezdiste ajo gri superioriteti.

Më vonë, kur gati po e përfundoja portretin e tij në pastel, monokolor, ai thirri, që disave prej shokëve tanë(ndoshta edhe mua) ju mungonte karakteri, se në fytyrë, gjatë jetës na ishin shfaqur shumë ngjyra. I kujtova shoqet dhe shokët më të mirë të mij, të cilët mund t’i njihte edhe ai. Beni, Klara, Kati, Gjekja, Lula e të tjerë, kanë plot ngjyra në portretet e tyre dhe plot dritë në buzëqeshje. Dhe kjo është edhe tregues karakteri.

Nuk mjafton të kesh të njëjtën ngjyrë në fytyrë. Sidomos kur është gri.