Arsyeja e dytë, po aq kryesore, por edhe me një efekt më
afatgjatë, është dobësia e theksuar e programeve universitare për përgatitjen e
juristëve. Dhe këtu e kam fjalën për Universitetin Shtetëror dhe ndonjë
Univeristet tjetër të mirë e jo për ato programe, që gjithkush i di se vlejnë
thjesht për të prodhuar ‘juristë skarco”. Problemi i programeve të dobëta, i marrjes
të diplomave me mik apo me pagesë dhe numuri shumë i madh i juristëve me diploma
të marra në Shqipëri, Kosovë apo Maqedoni do jenë një gangrenë, që do shoqërojë
jetën e shoqërisë shqiptare për një kohë të gjatë. Eshtë e vërtetë, që në Shqipëri
do ndiqet modeli Mesdhetar dhe jo ai anglo-sakson në përgatitjen e juristëve,
por e gjithë shoqëria duhet të jetë e ndërgjegjshme, që nëse nuk krijohen
kushtet që në Juridik të shkojnë studentët më të mirë, edhe Sistemi Juridik nuk
mund të shëndoshet. Vendi jonë mund të lejojë të ketë edhe programues, edhe
oficerë, edhe llogaritarë, edhe mësues jo të klasit të parë, por nëse kërkon
Reformë në Drejtësi, ajo fillon duke drejtuar ajkën e rinisë në ato shkolla.
Dhe kjo arrihet me programe qeveritare të mira, të cilat parashikojnë edhe
rroga shumë të mëdha për gjyqtarët prokurorët si dhe për avokatët.
Më ka rënë në sy në shtypin e muajve të fundit një lloj solidariteti i heshtur
dhe i hapur i gjyqtarëve. Pa dashur të dal në përfundime, për një problem të
cilin nuk e njoh(dhe për të cilin mund të më hiqet vërejtje e rëndë nga një
avokat, që e njeh sistemin, por ka frikë të flasë) po shtjelloj më poshtë një
lloj hamendësimi tim, nisur nga ideja(ndoshta e pabazuar), që kam për gjyqtarët
tanë.
Po i rikthehem sistemit të kaluar të Drejtësisë, në të cilin
kanë punuar një pjesë e gjyqtarëve të sotëm. Juristët brenda atij sistemi(jo
ata të ndërmarjeve të mëdha apo fermave) ishin njerëz të rëndësishëm në qytetet
ku punonin dhe që edhe vetë nuk e fshihnin rëndësinë e tyre. Të ishe një gjykatës
apo prokuror në atë kohë duhet të kishe cilësinë e mbajtjes së gojës mbyllur
dhe ruajtjen e një lloj solemnineti dhe misterioziteti. Nuk duhej të kishe shumë
mend dhe sidomos ndienjën e skepticizmit, por ato që rendita në fillim ishin
domosdoshmëri. Institucionet e Diktaturës duhet të ishin autoritare e të
frikshme dhe po ashtu duhet të ishin edhe përfaqësuesit e tyre. Juristët e asaj
kohe rrinin me kostum dhe kravatë dhe të gjithë mbanin nga një dosje ose çantë,
ku nuk ishte e thënë të kishte gjithnjë shkresa ose dokumenta të tjera. Kam vënë
re, që njerëzit që kanë më pak në kokë, janë më të talentuarit për tu paraqitur
të rëndësishëm. Flasin pak, nuk prononcohen dhe zhvillojnë gjatë karrierrës një
nuhatje për veprime që sjellin sukses
edhe para.
Sistemi i sotëm i drejtësisë në Shqipëri u “strukturua” nga
juristë të këtij lloji. Disa prej tyre e kanë të vështirë të shkrujnë edhe një
letër një faqëshe, e jo më të shkruajnë ndonjë artikull për ndonjë gazetë
juridike. E megjithatë, ata zhvilluan këtë system që funksionon “për bukuri “
sot. Sistemin e avokatëve sekserë, të sugjerimeve se si mund të monovrohet për
të luajtur me afatet për të nxjerrë dikë nga burgu, të daljes kundër apo pro në
shumicë e pakicë për të mbuluar gjurmët e sa e sa marifete të tjera për të
luajtur me ligjin, të cilat unë nuk kam si ti di. Por mbi të gjitha, si në kohët
e “frikës së madhe”, ata vendosën “kodin e heshtjes dhe solidarizimit me njëri
tjetrin”, tamam si funksionojnë organizatat kriminale.
Edhe pse nuk di të sugjeroj ndonjë gjë se si mund të
luftohet kjo gjendje, them që diçka duhet parë rreth imunitetit të gjykatësve.
Tabloja që paraqita edhe pse jo e plotë, për shkak të
njohjes time të cekët, është një tablo tepër e errët dhe aspak shpresëndjellëse.
I shkrojta këto rrjeshta, për t’ju thënë atyre miqve të mij, që janë larg
vendit, ose nuk kanë pasur të bëjnë me Drejtësinë, që jo vetëm është shumë e vështirë
“shëndoshja”, por edhe ajo që trumbetojnë me të madhe ata që janë sot në
pushtet është thjesht përpjekje, për të kontrolluar Drejtësinë, e cila deri më
sot kontrollohet më tepër nga Berisha.
Eshtë për të ardhur keq, që rreth saj flitet pak nga njerëzit
e mençur dhe të paanshëm në vend. Eshtë baza nga fillon shëndoshja e shoqërisë
e për të duhet të ketë një lëvizje të akademikëve, sociologëve, shkrimtarëve,
artistëve, klerikëve, historianëve e doemos të juristëve më të mirë.
Në të kundërt, shoqëria
shqiptare do hiqet zvarrë edhe shumë vjet në llucën ku ka rënë!
No comments:
Post a Comment