Ne këtu jemi për të bërë para!

Nuk di se kush e tha i pari këtë dhe as se nga cili e kam dëgjuar unë. Ishte fillimi i viteve ’90, kur në mes entusiazmit, frikës për të mos humbur Lirinë e posafituar, amullisë, boshllëkut ligjor, mungesave në treg, një grup i madh njerëzish, pavarësisht nga njeri- tjetri filluan të kërkonin para për shërbimet, që ju bënin të tjerëve në vendet ku punonin. Sigurisht e kam fjalën për ata që punonin në administratën qendrëre dhe vendore, në gjykata dhe të tjera institucione shtetërore dhe jo ata në sektorin privat, që jetojnë duke u paguar për shërbimet që bëjnë. Ishte koha e rënies  të Diktaturës dhe e të ashtuquajturës Qeveri të Stabilitetit. Para filuan të kërkoheshin për objektet që privatizoheshin, në dogana, në tatimet, për të marrë liçenca dhe deri në marrjen e një çertifikate në Gjendjen Civile. Ishte një dukuri, që kishte ekzistuar më parë në përmasa tepër të vogla, pikërisht nga frika e Diktaturës, por edhe një qëndrim përbuzës i njerëzve, sidomos të qyteteve ndaj “rryshfetit”.

Më kujtohet që një miku im, kur kishte takuar një bashkënxënësin e tij të shkollës tregëtare Vlorë, në Tiranën e vitit ’91-’92 dhe pasi i kishte treguar që dhe ai punonte në Tatimet, por nuk merrte “para nën dorë“, tjetri e kishte parë i çakarritur dhe e kishte pyetur: “ Ke kuptuar se në ç’botë jeton?” Dhe kështu kaluan gradualisht vitet ’90, ku një pjesë e mirë e nëpunësve mësuan se në ç’botë jetonin dhe pse ishin në atë vend pune. Për të mos mbetur pas filluan edhe të tjerë në të gjithë sektoret shtetërore: polici, arsim, shëndetsi, ushtri e kudo ku ka nga ato paratë me emrin “publike”. Natyrisht nuk janë të gjithë të tillë dhe për më tepër, numuri i nëpunësive ku mund të bëhen para është i kufizuar. Ato më të frytshmet janë më të lakmuarat dhe gllabërohen nga militantët pas fitoreve në zgjedhje.

Pa dshur të bëhem moralist, por duke parë thjesht me syrin e një pragmatisti këtë periudhë 22-23 vjeçare them se sa dritëshkurtër kemi qënë. Sot, për gjendjen e dëshpëruar në të cilën ndodhet vendi mund të drejtojmë gishtin me lehtësi nga poilitikanët e gjallë dhe në ata që kanë vdekur. Por harrojmë atë më kryesoren, që na ndodhi përditë mes nesh, kur theshim “të tërë marrin para, pse mos marrë dhe ai!”, “si s’u bë kësmet të vinin një njeriun tonë në doganë“, “ atij bravo i qoftë se është djalë i shkathët dhe e shfrytëzoi mirë vendin” e sa e sa të tjera si këto. Asnjëherë nuk menduam gjatë se pasurinë e familjes sonë të vënë me punë apo dhe me rryshfete, nuk mund ta kemi të sigurt po qe se nuk ndërtojmë dita ditës një ndërtesë të fortë që quhet SHTET. Shteti për ne mbeti Armiku ose vendi ku sa më lart të punësohemi aq më shumë mund të bëjmë para!

Tani në vend të një ndërtese të fortë kemi një karakatinë të paqëndrueshme, të krimbur nga themelet e deri në strehët nga korrupsioni.

A mund të ringrihet gradualisht diçka e fortë. Nuk është e pamundur! Dhe duhet bërë në rast se nuk duam të rikthehen Diktatorët e Majtë apo të Djathtë.