Nuk janë të shumtë editorialët, që kam lexuar në shtypin
shqiptar. Kryesisht, se nuk kam besim në botuesit e gazetave dhe kryeredaktorët
e tyre. Të pakët janë edhe editorialet plot urrejtje dhe fjalë të ndyra, që kam
lexuar, se nuk i kam shtyrë dot pas paragrafit të parë. Kujtoj të kem lexuar të
plotë, në këto 2-3 vjet një kundër Kadaresë nga një lloj poeti që quhet Agim DoçI,
një kundër gardianëve grekë nga një i quajtur Bledi Mane dhe sot një kundër
Rexhep Qoses nga dikush që quhet Edison Ypi, por të cilin edhe pse e kam hasur
më parë në shtypin shqiptar nuk e di se ç’bën e me se merret.
Nuk dua të tregohem moralist dhe nuk janë fjalët e ndyra, të
përdorura me tepri, që më shqetësojnë. Vetë mendoj, se edhe gjuha e shkruar
duhet të afrohet sa më shumë të jetë e mundur me gjuhën e folur, ose të paktën
me gjuhën , të cilën njeriu ja lejon vetes të përdorë në një tryezë të madhe me
të njohur e të panjohur , me burra edhe gra, pleq edhe fëmijë. Jo gjithnmonë,
njerëzit me gjuhë më të kontrolluar e më “sterile” janë njerëzit më të ditur, më
të drejtë e më të ndershëm. Ka njerëz, që përdorin një gjuhë “plot ngjyrë“,
sepse mbartin emocione më të mëdha, ose se e gjykojnë, që fjalori “i sigurt”,
jo gjithmonë shpreh si duhet atë që duan të thonë. Gjithashtu duhet thënë se me
rritjen e lirisë brenda shoqërisë njerëzore, gjuha e shkruar bëhet më e lirshme
dhe fjalë si ato ‘të pjësëve të turpshme të trupit” apo edhe të sharrat e rrugës,
gjejnë vend në gazetari.
Po a duhet të flasim atëhere për masë?
Unë nuk jam as për të ashtuquajturën masë. Sepse nëse do i
lejojmë vets të përdorim fjalët “doç’, “penis”, “vagina” e të tjera si këto,
nuk mund të themi nëse në një shkrim mund të përdoret një numur I caktuar i këtyre
fjalëve. “Masa” është thjesht e drejta e atij që e shkruan, ose dhe e redaktorit
që do japë viston e botimit. Askush tjetër nuk duhet të flasë për masë.
Po ç’kam atëhere me Doçin, Manen dhe Ypin?
Në shkrimet e tyre, më tepër se numuri i pamatë i fjalëve “të
fëlliqura”, ka sharrje , fyerje dhe urrejtje të fëlliqur ndaj njerëzve apo
grupeve të caktuar. Në ato shkrime, jo vetëm që pika e vështrimit është e
shtrembër dhe Kadareja, Qosja apo edhe nëpunësit e shteti grek sulmohen pa të
drejtë, por urrejtja është aq e thellë dhe vrerndjellëse, sa edhe të drejtë të
kishin do e kthenin lexuesin normal kundër tyre. Më ka rënë rasti të lexoj edhe
shkrime të huaja kundër Hitlerit, Stalinit apo Maos dhe urrejtja apo gjuha
vulgare e autorëve të bëjnë gati të kthehesh në një mbrojtës të diktatorëve. E
njëjta vlen për një pjesë të shkrimeve kundër Enver Hoxhës.
Urrejtja e shoqëruar me një gjuhë “të fëlliqur” është
tregues i malinjitetit të autorëve apo të gjendjes së tyre mendore tepër të rënduar.
E megjithatë, nuk do kisha marrë mundimin për të shkruar rreth tyre, se duket që
nuk meritojnë humbjen e kohës. Por ka diçka, që më ka rënë në sy gjatë 10 vjetëve
të fundit në Shqipëri, për të cilën ja vlen të shkruash. Gjuha e fëlliqur dhe
plot urrejtje është pjesë e pandashme në bisedat midis njerëzve si dhe në
manifestimet politike apo sportive. Jam bërë i mërzitshëm duke përsëritur një
ngjarje, e cila më habiti në nëntorin e vitit 2009. Shkova për herëtë parë pas
mëse 15 vjetësh në stadiumin “Skënderbeu” të Korçës dhe njerëzi në kor thërrisnin
“Ju q… nënat Apollonisë!” e të tjera poshtërsi të tilla. Kur ja u përmendja miqve
të mij, më thoshin “Eshtë normale tani!” Një gjuhë e ngjashme dhe plot urrejtje
përdorej kur flitej në kafene kundër kundërshtarëve politikë, apo njerëzve që
nuk i donin. Ky “trend” i fëlliqur, që kishte përfshirë njerëzit e rritur, me
siguri ishte i shumfishuar tek më të rinjtë, se nuk kam patur rast të hyj në
biseda të lirshme me të tillë.
Po pse gjithë kjo urrejtje? Përse ky fjalor kaq i ndyrë është
bërë “normal”?
Dikush akuzonte televizionin dhe mediat e tjera, ndërsa shumë
ngrinin supet.
Diçka e mirë duhet bërë për atë shoqëri. Për të derdhur më
shumë mirësi brenda shpirtrave të helmatisura nga urrejtja e pacak.
No comments:
Post a Comment