(vijim)
APK: Cështja e“Teatri Kombëtar” ka ngjashmëritë e saj me atë të
Arenës Kombëtare, por edhe ndryshime të shumta. Në rastin më ideal, për
mendimin tim, ajo hapësirë duhej trajtuar si një hapësirë rekreative park-teatër
veror, për të krijuar “frymëmarrje” në një zonë qëndrore të qytetit, e cila ka
dendësi shumë të lartë. Por në qendra e qyteteve, këto ndodhin vetëm në shtete
të pasura, ku jo vetëm Kryebashkiakët janë të papërlyer, por edhe ku opinion
publik është shumë shumë i ndjeshëm dhe ndikues. Ju kini bërë dikur një
paralelizëm të rastit të Teatrit Kombëtar me
atë të Grand Station të Nju Jorkut. Unë do shtoja se në atë paralelizëm
ka diçka që nuk shkon, se situatat janë shumëtë ndryshme. Tirana e vitit 2020
nuk është Nju Jorku i viteve ’70 dhe nuk ka për të qënë si mendësi e banorëve
as edhe për 20-30 vjetët e ardhme. Nga pikpamja arkitekturore, të dy qytete
mund të mos humbisnin ndonjë gjë të madhe nga prishja e objekteve. Vlerat
arkitekturore të Teatrit psh ishin minimale, për të mos thënë, që nuk vlente. Për
sa i përket vlerave historike, ato mund të ishin materializuar edhe në një park
të hapur, edhe në një “muze butik” në një qoshe të tij e në shumë mënyra të
tjera më të përparuara(dixhitale, videoprojektim etj.), që kanë nisur të bëhen
pjesë e arkitekturës së sotme.
Por një “llokmë“ me kaq vlerë në qendër të qytetit, për më
tepër në pronësi të shtetit, nuk kishte se si të shpëtonte pa u ndërtuar në
asnjë vend të Europës Lindore e ndoshta edhe në të tjera me shoqëri më të përparuara.
“Babëzia” nuk është “eskluzivitet i Bashkisë së Tiranës”. E gjithë shoqëria shqiptare i ka sytë në
trojet në qendrat e qyteteve. Refreni i shumë viteve më parë ishte: “Kush e ka
këtë truall? Ka pronar? I kanë dalë pronarët? Si mund ta rregullojmë ta marrim
duke dhënë ndonjë para?” Ndaj pushtetarët shqiptarë, që gjykojnë se prona
publike është thuajse prona e tyre, nuk do ndaleshin dot në këtë rast pa nxjerrë
një fitim maksimal. Ky është “motivi” i “krimit” tek Teatri. Por si përmenda më
lart prishja e teatrit nuk përbën “krim” për arkitekturën e Tiranës. Projekti i
kompleksit- Po.
Unë: Po të ndërpres, por unë nuk e kam parë projektin përfundimtar
të kompleksit të Teatrit Kombëtar? Eshtë i njëjtë me atë të dy-tre viteve më
parë me autor, në mos gaboj, danezin Ingels?
APK: Me ndryshime shumë të vogla është i njëjti projekt. Një
grumbull i stërngjeshur kullash, që do jenë apartamente dhe zyra, dhe në një
pjesë të vogël të parcelës, një strukturë interesante si të themi një lloj vëllimi,
që përmban disa salla kinemash. Ato, që dominojnë janë kullat e bashkëngjitura,
të cilat krijojnë jo vetëm dendësi të pazakontë ndërtimore, por krijojnë edhe
një vëllim tejet të deformuar, që me çdo lloj trajtimi të eksteriereve do
mbetet një llloj “gangrene” në atë pjesë shumë të rëndësishme të qendrës së
kryeqytetit.
Unë: Atëhere ju bini në kundërshtim me ato ç’ka kini thënë në pjesën (2), ku e cilësoni se “korrupsioni
nuk ka ndikuar në frymën apo stilin e ndërtimeve”.
APK: Nuk mendojmë njëlloj. Përsëri më duhet të theksoj, se është
e gjithë shoqëria, në mënyrë të veçantë pjesa e investitorëve, të cilët
ushtrojnë trysni për të ndërtuar sa më ngjeshur në qëndër (të themi si ishin
prirjet urbanistike të fundit të shekullit të XIX, në disa metropole europiane
dhe amerikane) dhe administratorët (që duhet të mbrojnë interesat e të gjithëve)
janë në një mendje (e në një xhep) me ta. Nuk mund të thuhet si thuhet me
mendjelehtësi në Shqipëri “Po normal, investitori do sa më shumë fitime!”,
sepse “po normal” është në një linjë me të edhe administratori bashkiak, edhe
klienti i thjeshtë, i cili do të ketë një apartament “n’mes Tirons”. Rregullat
dhe ligjet duhen miratuar nga të gjithë dhe zbatuar nga të gjithë. Kjo vlen
edhe për arkitekturën dhe urbanistikën. Të “mallkosh” vetëm politikanët , nuk bën
gjë tjetër veçse i zgjat jetën problemit.
(vijon)
No comments:
Post a Comment