PPSH-ja, burgjet politike, lutjet për tu bërë komunist,
spiunimet, internimet nuk i ndahen brezit tonë sado të kalojë koha. Intervista
e Maks Velos, debatet në shtyp mes Ilir Demaliajt dhe Kujtim Cashkut, si dhe
shkrime të njerëzve të tjerë më pak të njohur, ngacmojnë “korret” e atyre plagëve
psikologjike të shkaktuara në 20 vitet e fundit të Diktaturës. Janë plagët e
raporteve të çdo njeriu me ideologjinë dominuese të kohës, me organizatat bazë
të partisë, me njerëzit “me biografi të keqe”, me mbështetjen në publik të
veprave të lavdishme të Partisë dhe shokut Enver dhe dënimin e ideologjive
borgjezo-revizioniste.
Diku kam përmendur, që brezi ynë, ndoshta sepse arriti në
moshën 20 vjeçare në fund të viteve ’70, a ndoshta për të tjera arsye, ishte një
brez tepër indiferent ndaj politikës. Këtu përfshi edhe më të rriturit se ne, të
cilët për më tepër, kishin patur një adoleshencë “më të lirë“ në periudhën e
liberalizmit.
Psikologjia e grupmoshës ishte t’i shmangeshe sa më shumë
detyrave, që lidheshin me “ideologjinë komuniste” edhe pse hapur nuk flitej
kundër saj. Ishin shumë të rrallë ata, që pranonin me dëshirë funksionet në
organizatat e rinisë në shkollën e mesme dhe në universitet. Shpesh herë të
zgjedhurit në forumet e rinisë duhet të merreshin me punë “të ndyra”, si
kontrollet për flokët dhe veshjet e të rinjve, apo për masat disiplinore ndaj
shoqeve dhe shokëve të tyre, gjë që shikohej me përbuzje nga të gjithë.
Në universitet, psikologjia “kundër sistemit” shtohej, sepse
studentët kishin më pak trysni nga organizatat e partisë dhe pedagogët, dhe në
Tiranë fryma “anti-sistem” ishte më e fortë se në rrethet. Ndonëse në vitet e
terrorit, në Tiranë gjeje më shumë njerëz të informuar, që flisnin për
absurditetet e kohës, që po kalonim dhe njihnin më mirë realitetin e jetës në
Europën perëndimore.
Për “palavitë“ e Bllokut dëgjova më shumë nga shokët e mij,
i paharrueshmi Bin Xoxi dhe Genc Barbullushi. Por fryma kundërshtuese ndjehej
edhe në bisedat me të tjerë miq të besuar si pedagogu Vladimir Jorgji dhe ing.
Pirro Thomo. Eshtë disi e pazakontë, por pedagogët-arkitektë, që zakonisht
nxitin si tutorë prirjet “anti-sistem”, ishin tepër të kujdesshëm dhe të
paafruar me ne për biseda që lidheshin me artin, filozofinë dhe psikologjinë.
Ndoshta jeta i kishte mësuar të ishin të kujdesshëm, bile ne na dukeshin si
shumë “frikamanë“.
U kthyem nëpër vendet tona me një mosbesim të plotë se mund
të kishte përmirësime në jetën e Shqipërisë. E njëjta frymë ishte edhe tek shokët
tanë më të rritur, të cilët kishin mbaruar ose jo studimet universitare.
Thuajse të gjithë, ose kishin kundërshtuar ofertat për të hyrë në Parti, ose
nuk ja u kishin bërë se “ja u dinin mendjen”. Dhe një pjesë e mirë i kishin
baballarët anëtarë të vjetër partie, drejtora ndërmarjesh, ose me funksione të
tjera të larta. Shokët tanë, që nuk kishin studiuar në shkolla të larta, kishin
parë dhe jetuar të tjera absurditete gjatë shërbimit ushtarak, që i bënin të
ishin edhe më dyshues ndaj sistemit. Dhe në mesin e viteve ’80, kur sa kishim
filluar nga puna, kishte vdekur Diktatori dhe kishte shumë më pak dënime për
agjitacion dhe propagandë, në rrethet tona shoqërore flitej kundër sistemit dhe
as mund të bëhej fjlaë për tu anëtarësuar në Parti. Tre shokët e mij me të ngushtë,
në Tiranë, Elbasan dhe në Kor]ë, nuk pranuan të bënin kërkesë për të hyrë në
Parti, kur ja u kishin sugjeruar komunistët e ndërmarjeve ku punonin. Unë nuk
pata kurrë një “ofetrtë“ të tillë, mbase se dihej , që im atë ishte përjashtuar
nga Partia.
(vijon)
No comments:
Post a Comment