E gjithë Shqipëria ndjeu një përmirësim të gjendjes
ekonomike me hapjen e rrugëve, ndërtimet për qëllime ushtarake, si dhe vetëm
nga ardhja e 500 mijë ushtarëve të huaj, që do ushqeheshin dhe do argëtoheshin
në një vend me më pak se dy million banorë. Sigurisht më të fituarit ishin tregëtarët
dhe ata, që ishin më të lidhur me Italianët, por edhe shtresat e thjeshta patën
përfitimet e tyre. Në Korçë psh dhjetra familje, që kishin banesat e tyre në bulevard
ose në kryqëzime me rëndësi, i kthyen katet e para në kafene për ushtarët Italianë.
Në vend jo vetëm nuk ndjehej atmosferë lufte, por deri sa shpërtheu lufta
italo-greke në tetor të vitit 1940, të gjithë po shijonin prej një viti e gjysëm
‘begatinë“ e jetës nën Italinë. As bëhej fjalë për rezistencë të armatosur,
akte sabotazhi apo demonstrimeve anti-italiane me numur të madh pjesëmarësish.
Ndërkohë thuajse e gjithë Europa ishte e pushtuar nga Gjermania Naziste. Në Shqipëri Italianët po përgatisnin ofensivën
e tyre kundër Greqisë duke u përpjekur të përdorin edhe forca të mobilizuara
shqiptare apo edhe banda civilësh të përbëra nga popullsi çame. Dështimi i Italianëve
në luftën Italo-Greke, bëri që në dhjetor 1940 ushtria greke të hyjë në gjithë
jugun e Shqipërisë, tashmë e mbështetur financiarisht ehe ushtarakisht edhe nga
aleatët. Politika ekspansioniste e Italisë dhe nënshtrimi i qeverisë kukull shqiptare,
solli për muaj me rradhë një situatë jo të mirë për trojet, që Greqia i quante Vorio-Epir
e për të cilat kishte patur gjithmonë pretendime territoriale. Edhe pse
shqiptarët ishin të paanshëm në konfliktin italo=grek dhe batalionet shqiptare
të inkuadruara në ushtrinë italiane thuajse dezertuan plotësisht, hija e “shpalljes
së luftës kundër Greqisë“ do rëndonte gjatë në raportet tona me Fuqitë e Mëdha
pas Luftës, si dhe më shumë me marëdhëniet me vetë Greqinë. Përgjithësisht,
gjatë muajve të kontrollit grek shqiptarët ishin më pak të kënaqur, sepse
kishin ndryshuar shumë gjëra në jetën e tyre dhe jo për mirë. Grekët ishin edhe
më të varfër edhe më të ashpër se pushtuesit Italianë. Largimi i tyre në
prillin e vitit 1941 në sajë të hyrjes së
ushtrisë gjermane nëpërmjet Bullgarisë, rinormalizoi jetën e përditshme nën
kontrollin e ushtrisë italiane. Asnjë akt ushtarak nuk ishte kryer kundër
Italisë dhe në favor të Greqisë nga popullsia shqiptare. Dukej që po përsëritej
e njëjta tablo e Luftës së Parë, kur ushtritë e huaja hynin, dilnin e përplaseshin
në trojet shqiptare pa patur një përfshirje të plotë të shqiptarëve në këto
konflikte. Pikërisht në prill të 1941-shit, ushtria gjermane hyri në
Jugosllavi, gjë që solli një ndryshim të ri në “gjeopolitikën” e shqiptarëve,
si të atyre që bashkëpunonin hapur me Italianët, por edhe të tjerëve , të atyre
që nuk ishin përzjerë.
Kufijtë e shqipërisë ndryshuan dhe u hapën në territoret e
asaj që quajmë “Shqipëri e Madhe”. Një numur i madh i shqiptarëve të shkolluar
u nisën të punojnë si nëpunës dhe mësues në trojet e reja shqiptare, që deri atë
kohë kishin qënë në Jugosllavinë. As anti-italianët apo anti-gjermanët më fanatikë
nuk mund të shihnin pa kënaqësi këto zhvillime. Në pranverën dh e verën e vitit
1941 jo vetëm , që nuk dihej fati i Luftës së Dytë Botërore, se gjermanët ishin në apogje, por
asnjë “analist” nuk mund të vinte bast, se kufijtë europiane të Traktatit të
Versajës nuk do ndryshoheshin pas një armëpushimi apo Traktati Paqeje të mundshëm.
Në këto kushte, në Shqipëri nuk mund të
kishte rezistencë antiitaliane.
(vijon)
No comments:
Post a Comment