Brezi jonë “anti-sovjetik”

Nuk di pse ne ishim anti-sovjetikë. Nga që kur u lindëm Partia e Punës i prishi marëdhëniet me Bashkimin Sovjetik, nga që në shkollë filluam të mësonim anglisht dhe jo rusisht si brezat para nesh, nën ndikimin e Kadaresë apo nga që shihnim televizionet jugosllave. Nuk është se i kishim bezdi si revizionistë, por nuk gjenim asgjë tek ç’ka shpaloste Bashkimi Sovjetik në sport, art dhe kulturë në vitet 1970,
që të na bënte të kishim mendjen tek ajo perandori e madhe.

Në shkollë, në letërsinë e huaj studionim vetëm Gorkin dhe Majakovskin dhe ndonëse në biblioteka kishte shumë autorë rusë, nuk kishim ndonjë tërheqje të veçantë ndaj Tolstoit, Turgenievit apo Çehovit. Nuk di pse na dukej si një botë letrare e largët në kohë dhe në hapësirë. Ndoshta dhe pse në botën kulturore të viteve ’70 sovjetikët e kishin humbur peshën e tyre. Nuk kishte më as filma të nivelit të lartë botëror si në vitet ’30 të shekullit të XX.

Në futboll, në qytetin tim kishte tifozë të Gjermanisë, Anglisë, Hollandës, Brazilit, Italisë, Jugosllavisë, por nuk kujtoj ndonjë të ishte me Bashkimin Sovjetik apo me CCCP, si shkruanin atë kohë  me gërma cirilike fanelat sportive të sovjetikëve. I vetmi që njihnim dhe na ndërhynte në diskutimet tona rreth futbolit ishte mësuesi i ushtarakes Dhori K. Në diskutimet më të nxehta të pas kampionatit botëror të vitit 1974, kur vazhdonte tema e finales Gjermani- Hollandë dhe ndryshimit të madh që solli në futboll brezi i Krojfit, mësuesi jonë ndërhynte : “Shiko, po ta marrim nga viti 1960, sovjetikët kanë pasur më shumë arritje në futbollin europian!” E shihnim me bezdi, po detyroheshim të vazhdonim diskutimin e devijuar prej tij për të mos na futur në klasë dhe të riniste me spjegimet e tij të zgjatura për Artin ushtarak.

Dhori kishte edhe një lloj të folure, me pak mbetje në disa bashkëtingëllore, gjë që tregonte se duhet të kishte qënë belbcak në fëmijëri. Fredi Karanxha e imitonte në mënyrë të përsosur. Vazhdonim me orë të diskutonim për Pelen, Krojfin, Bekenbauerin dhe Mylerin dhe përsëri ndërhynte mësuesi jonë prosovjet “Po Bbblohin!” dhe ne e kundërshtonim me kujdes që mos na vinte të vraponim për t’u përgatitur më mirë ushtarakisht nëse na sulmonin forcat e Traktatit të Varshavës.

Sovjetikët atë kohë për ne përfaqësonin atë ç’ka nuk deshim të ishim, nga mënyra e veshjes dhe qethjes dhe deri në mënyra e ashpër me të cilën luanin futboll dhe basketboll, që ishin sportet që ndiqnim më shumë gjatë adoleshencës. Ne nuk dinim se ç’ndodhte pas perdes së hekurt të Bashkimit Sovjetik, pasi jo vetë televizioni jonë që nuk jepte gjë, por as kanalet italiane dhe jugosllave që shihnim nuk tregonin më shumë se paradat ushtarake në Sheshin e Kuq, në tribunën e të cilit ishin një dorë me pleq dhe në qëndër udhëhëheqësi i tyre me vetulla jashtëzakonisht të trasha.

Dhe kështu ishte në të gjithë qytetet shqiptare, se dhe kur shkuam të studionim në Tiranë, bota sovjetike nuk përmendej kurrë në bisedat tona. Ishte diku larg, në një të ftohtë të llahtarshme dhe aspak tërheqëse si mund të ishin “mollët e ndalueme” italiane, franceze, britanike dhe amerikane.

Anti-sovjetikë nga injoranca ose nga njohja e cekët, por e vërteta është se për fat të mirë mbetëm të tillë gjithë kohën. Nuk ju thamë ndonjëherë vajzave “ja ljubju teblja!”