Kara Sevda

Tek ky dyfjalësh më shkoi mendja sa pashë këtë foto nga e kaluara jonë. Ishte një shprehje, të cilën e përdornim në shtëpi, por me një ngjyrim disi qesharak. Nuk ja kam ditur kuptimin e vërtetë idiomatik në turqisht dhe nuk e kam pyetur tim atë, por thjesht e kisha futur në fjalorin tim, duke e ditur që fjalë për fjalë e përkthyer ishte “Dashuri e zezë“.

Nuk di nëse kjo foto është e inskenuar apo e vërtetë. Ishte pak e vështirë të fotografoje në vitet ’80, një skenë të tillë “propozimi dashurie”. E megjithatë është e goditur.

Them me siguri, që është e viteve ’80, se veshja ushtarake është tipike kineze, me gambale të lidura me këpucët. Në vitet ’70, përdornim ende uniformat tona të kopjuara nga sovjetikët, me “gambale’ të veçanta dhe kapele bustinë. Gjithashtu modeli i qethjes të “garipit” propozues është me flokë mbi vesh dhe favorite të shkrurtra. Sa për mjedisin rrethues, ai është si në vitet ’20 të shekullit të kaluar.

Mundohem t’i gjej me mendje një melodi, që i shkon kësaj kara sevdaje dhe mendja më shkon në Mia Martini me “Uomini”, por fjalët “…da sognare di andar via/ Con il primo che ti capita/ E che ti dice una buggia” më duken si shumë të thella për dy “gjynahqarët” tanë dhe sidomos për kohën, edhe pse kënga e Martinit është e të njëjtave vite. Por ne rronim në një kohë “të kithët” me kohët e të tjerëve.

Nuk di nëse duhet të ndjej më shumë keqardhje për gjashtëmbëdhjetë vjeçaren, që ende nuk është rritur sa duhet për të bërë dashuri, apo për garipin me bluzë të lëshuar, të veshur me qindra herë dhe me pantallona teritali. (Mbi të gjitha më bën për të qeshur një çelës i vogël, që i varet pas prapanicës dhe që nuk arrij të kuptoj nëse është çelës biçiklete kineske apo ndonjë çelës magazine fshati. Eshtë detaji më i bukur i gjithë fotos, e cila është thuajse e përsosur në kompozimin dhe në hollësitë e saj.)

Mashkulli 27 vjeçar, duket i sigurt në këto punët e marrjemendjes të adoleshenteve. Qethet një herë në tre muaj në berberi i lokalitetit, por di disa citate të shkëputura nga librat e Eseninit, që kopjoheshin dorë më dorë në ushtri, dhe me to mund të ta turbullojë mendjen. Mbi të gjitha ka edhe një bluzë të prodhimit të huaj (të jashtme), që mund t’ja ketë blerë dikujt në qytet, pasi të zotit të parë i ka dalë nga qejfi.

Por mua më vjen keq për të dy.

Tani kuptoj thellësisht se si na kishin katandisur.

Po të bëhet njëë eksperiment dhe kjo foto t’i tregohet një çifti të maturuar shimpanzesh, flamingosh, papagajsh, apo edhe dhish, të gjitha kafshët do gajasen me mënyrën e flirtimit të këtyre dy qënieve në foto.

Janë të dy viktima të një sistemi mëse absurd, ku varfëria gërshetohej me trushpëlarjen, patriarkalizmi me instiktet seksuale dhe injoranca me përbetimet për dashuri të përjetshme.

Ndoshta do ishte e mjaftë kjo foto, për t’ju treguar në mësimin e historisë në gjimnaz, të rinjve të sotëm, se ç’ishte Diktatura Shqiptare e Proletariatit. Nuk ka nevojë as të përmendësh shifra, apo krime politike të saj.

Mjafton kjo foto, të cilën nuk di se pse e titullova me mendje “Kara Sevda”.